Droga Krzyżowa - co to jest?
Droga Krzyżowa jest nabożeństwem adoracyjnym i częścią modlitw na Wielki Post. Jest to rodzaj zbiorowego doświadczenia duchowego, które skupia się na temacie Męki Pańskiej. Droga Krzyżowa zazwyczaj odprawiana jest w kościele. Prowadzi ją ksiądz w asyście ministrantów. Razem z nimi wędruje przez świątynie i zatrzymuje przy każdej stacji Drogi Krzyżowej. Stacje są ujęte w formie obrazów bądź rzeźb i zazwyczaj rozmieszczone są na bocznych ścianach kościoła.
Nabożeństwo Drogi Krzyżowej skupia się na rozważaniach męczeństwa Jezusa, rozpoczynając od skazania na wyrok śmierci aż do ukrzyżowania na wzgórzu nazywanym Golgotą.
Historia Drogi Krzyżowej
Tradycja Drogi Krzyżowej wywodzi się z okresu wczesnego chrześcijaństwa, kiedy to pojawiły się pielgrzymki do Jerozolimy. Wyznawcy Jezusa odwiedzali miejsce ostatnich godzin jego życia. Chcieli w ten sposób symbolicznie odtworzyć te wydarzenia, pogłębić swą wiarę i wyrazić swój wielki żal oraz rozpacz. Przeniesienie rozważań Męki Pańskiej do świątyń nastąpiło w średniowieczu za sprawą zakonu franciszkanów. Ze względu na niemożność odbywania tak dalekiej podróży przez wszystkich wiernych, duchowni z zachodniej części kościoła razem z pątnikami przechodzili obok stacji odzwierciedlających wydarzenia z Golgoty. Jeszcze w XIII wieku określeniem na Drogę Krzyżową była Droga Jerozolimska. Na przestrzeni wieków forma nabożeństwa przybierała różnorodne formy, dopiero w XVII wieku wykształcił się jeden wzorzec.
Zobacz także:
Nabożeństwo Drogi Krzyżowej znane we współczesnej formie to wynik działania Pawła VI, który w dokumencie Enchiridion Indulgentiarum uregulował sposób jego odprawiania. Ustalił, że aby można było przeprowadzić Drogę Krzyżową musi zaistnieć czternaście stacji. Najstarszy polski tekst nabożeństwa pochodzi z 1731 roku i nosi tytuł Sposób nabożeństwa droga krzyżowa nazywanego.
Stacje Drogi Krzyżowej
Stacje Drogi krzyżowej są przedstawieniem wydarzeń z ostatnich godzin życia Jezusa. Rozpoczynają się od skazania na śmierć i skupiają na najważniejszych wydarzeniach w męczeńskiej drodze na Golgotę. Ujęte w formie obrazów bądź drewnianych lub kamiennych rzeźb zdobią boczne ściany kościelne. Mają bogatą symbolikę i są wyjściem do rozważań na temat cierpienia i śmierci Jezusa. Pierwszym duchownym, który wprowadził 14 stacji, był franciszkanin włoskiego pochodzenia św. Leonard z Porto Maurizio. Miało to miejsce w 1741 roku. Był on inicjatorem Drogi Krzyżowej w rzymskim Koloseum.
Zobacz także:
Współcześnie stacje drogi krzyżowej są umieszczane nie tylko w kaplicach i kościołach. Już w XV wieku pojawił się zwyczaj budowania miejsc, które wyglądem miały nawiązywać do wzgórza Jerozolimy. Zespoły budowli zyskały miano kalwarii. Pierwszą z nich wybudowano w Hiszpanii, zaś jej inicjatorem był dominikanin Alvaro z Kordowy. Następne projekty sakralne były coraz bardziej rozbudowywane i zaczęły pojawiać się w Niemczech, we Włoszech i innych państwach europejskich. W Polsce najstarsza jest Kalwaria Zebrzydowska, która powstała w 1602 roku z polecenia Mikołaja Zebrzydowskiego.
14 stacji Drogi Krzyżowej ma swoje źródła w biblijnych przekazach oraz stanowi część tradycji kościelnej. Nawiązują one do wydarzeń bezpośrednio poprzedzających męczeńską śmierć Chrystusa. Ostatnia z nich odnosi się do złożenia ciała umęczonego Jezusa do grobu. Stacje, które odzwierciedlają zapis z Pisma Świętego to: I, II, V, VIII, IX, X, XI, XII, XIII i XIV.
14 stacji Drogi Krzyżowej - nazwy
- I stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus skazany na śmierć.
- II stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus bierze krzyż na ramiona.
- III stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus upada pod krzyżem po raz pierwszy.
- IV stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus spotyka swoją Matkę.
- V stacja drogi krzyżowej: Szymon z Cyreny pomaga nieść krzyż Jezusowi.
- VI stacja drogi krzyżowej: Święta Weronika ociera twarz Pana Jezusa.
- VII stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus upada pod krzyżem po raz drugi.
- VIII stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus pociesza płaczące niewiasty.
- IX stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus upada pod krzyżem po raz trzeci.
- X stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus z szat obnażony.
- XI stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus przybity do krzyża.
- XII stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus umiera na krzyżu.
- XIII stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus zdjęty z krzyża.
- XIV stacja drogi krzyżowej: Pan Jezus złożony do grobu.
Zobacz także:
Rozważania Drogi Krzyżowej
Rozważania Drogi Krzyżowej przybierają różne formy. Najczęściej są to czytania i wezwania modlitewne, które są rozdzielone chwilami ciszy i zadumy. Krzyż i świece noszone przez ministrantów wzmacniają podniosły charakter ceremonii.
Przed rozpoczęciem rozważań na temat konkretnej stacji, przy której znajdują się wierni wraz z kapłanem, osoba prowadząca wypowiada słowa: Kłaniamy Ci się, Panie Jezu Chryste, i błogosławimy Tobie. Wierni odpowiadają: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją świat odkupić raczy.
Następnie rozpoczyna się rozważanie właściwe, czyli czytanie bądź wypowiedź skupiająca się na tematyce pasyjnej, a konkretniej odnosząca się do wydarzeń, które przedstawia dana stacja. Wspólna kontemplacja Męki Pańskiej przez katolików sprzyja głębszemu zrozumieniu poświęcenia, jakiego dokonał Syn Boży, aby zbawić ludzkość. Rozważaniom towarzyszą także odczyty fragmentów Pisma Świętego odnoszące się do męczeństwa Chrystusa.
Na koniec wszyscy razem śpiewają bądź mówią wezwanie modlitewne: Któryś za nas cierpiał rany.
Droga Krzyżowa - znaczenie
Znaczenie Drogi Krzyżowej jest bardzo ważna dla wiernych kościoła katolickiego. Jest to nabożeństwo, które poprzez symboliczne odtworzenie cierpienia i śmierci Jezusa, przybliża ludzi do tego, jak wielki ból przeżywał on w ostatnich chwilach życia. Jest to duchowe przeżycie, które wzmacnia wiarę i jest wyrazem skruchy oraz żalu za popełnione grzechy.
Wszystkie stacje Drogi Krzyżowej skłaniają do głębokiej refleksji i medytacji. Wspomnienie ukrzyżowania Jezusa ma pomóc w przygotowaniu do świąt Wielkanocy. Oprócz uczestnictwa w tym nabożeństwie, wierni mogą również śpiewać Pieśni na Wielki Post oraz brać udział w Gorzkich Żalach.
Zobacz także:
Droga Krzyżowa dla katolików to przede wszystkim:
- moment refleksji i oddania się zadumie,
- wspólne przeżywanie męczeństwa Syna Bożego,
- upamiętnienie ofiary, jakiej dokonał Chrystus,
- pokuta i prośba o przebaczenie grzechów,
- wyraz skruchy i pokory,
- refleksje na temat męczeństwa i cierpienia, które jest częścią świata,
- okazja do wspomnienia o prześladowanych za wiarę,
- umocnienie więzi z Bogiem.
Ile trwa Droga Krzyżowa?
Droga Krzyżowa Pana Jezusa ujęta w formie adoracyjnego nabożeństwa trwa zazwyczaj nie dłużej niż godzinę. Wszystko zależy od tego, do kogo jest skierowana oraz jak wygląda sposób prowadzenia nabożeństwa. Czasami osoba prowadząca głęboko analizuje każdą z czternastu stacji, czyta czytania z Pisma Świętego oraz uzupełnia przekaz o interpretacje i długie rozważania krążące wokół tematyki pasyjnej. Droga Krzyżowa dla dzieci trwa zazwyczaj krócej i mieści się w okolicach 30-40 minut.
Oprócz odprawiania Drogi Krzyżowej w kościele bądź kaplicach, pojawiło się również wiele innych form. Jedną z nich jest przeniesienie nabożeństwa z kościelnych murów w góry. Modlitwa na szlaku, który prowadzi na sam szczyt góry, ma nietypową formę, która wymusza przedłużenie modlitw.
Innym oryginalnym pomysłem jest Ekstremalna Droga Krzyżowa, której powstała w 2009 roku i polega na nocnym przemierzaniu 40-kilometrowej trasy w zupełnej ciszy i skupieniu.
Zobacz także:
Droga Krzyżowa - kiedy odprawiane jest nabożeństwo?
Droga Krzyżowa jest odprawiana zawsze w każdy piątek w czasie trwania Wielkiego Postu. Nie jest to jedyny okres, kiedy można uczestniczyć w tym nabożeństwie. W zależności od parafii i przyjętych zwyczajów może być odmawiana również w inne miesiące roku. Papież Jan Paweł II odprawiał Drogę Krzyżową przez cały okres trwania Wielkiego Postu, a poza nim - w każdy piątek roku.
Droga Krzyżowa w Wielki Piątek
Szczególny rodzaj nabożeństwa Drogi Krzyżowej przypada w Wielki Piątek. Jest to część Triduum Paschalnego i moment, w którym w kościele wspominana jest męczeńska śmierć Jezusa. Zazwyczaj rozpoczyna się o godzinie 15:00, ponieważ przyjmuje się, że to właśnie o tej godzinie umarł Jezus.
Wielki Piątek określany jest jako dzień Męki Pańskiej. Wówczas w wielu kościołach następuje uroczyste odprawienie nabożeństwa, zaś w Watykanie prowadzi je sam Papież. Od 1991 roku jest to biblijna droga krzyżowa, która opiera się wyłącznie na wydarzeniach zapisanych w Piśmie Świętym. Oprócz Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek następuje adoracja krzyża i wieczorna Liturgia Męki Pańskiej.
