Wielki Post w kościele katolickim rozpoczyna się w Środę Popielcową i kończy w Wielki Czwartek w momencie rozpoczęcia Mszy Wieczerzy Pańskiej. W tym czasie w kościołach i kaplicach odbywają się rekolekcje parafialne. Wierni uczestniczą w Gorzkich żalach i Drodze krzyżowej. Oddają się także modlitwie indywidualnej oraz śpiewają pieśni wielkopostne.
Pieśni na Wielki Post - czym są?
Pieśni na Wielki Post są śpiewane w trakcie nabożeństw lub bezpośrednio przed lub po ich zakończeniu i obowiązują od Środy Popielcowej aż do końca 40-dniowego postu. Mają one wspierać wiernych w duchowym przeżywaniu czasu pokuty. Nawiązują do męczeństwa Jezusa, pomagają zjednoczyć się z Bogiem oraz wzmagają żal i skruchę za popełnione grzechy.
Zobacz także:
Pieśni postne religijne przypominają o tym, że Wielki Post to czas przygotowania do nadejścia Wielkanocy. Ich tematyka skupia się przede wszystkim na śmierci Chrystusa poprzez ukrzyżowanie oraz przypomnieniu o jego cierpieniach i ofierze. Treść tych pieśni pomaga więc zagłębić się w męczeństwo Jezusa w ciągu ostatnich godzin jego ziemskiego żywota. Pieśni wielkopostne skupiają się także na tym, aby wywołać w wiernych skruchę i żal za grzechy. Za ich pośrednictwem można zwrócić się do Boga o łaskę przebaczenia. Jest to więc nawoływanie do nawrócenia oraz próba zwrócenia uwagi na jakość swojego życia i wyrażenie chęci jego naprawy.
Jakie jest znaczenie pieśni postnych?
W czasie trwania Wielkiego Postu obowiązuje zakaz uczestnictwa w zabawach wypełnionych śpiewem i muzyką. Kościół dopuszcza, aby w tym wyjątkowym czasie oczekiwania na nadejście Wielkanocy, oddać się refleksjom na temat męczeństwa Jezusa. W tym ujęciu bardzo ważne jest znaczenie pieśni postnych. Są one wyrazem żalu i skruchy za grzechy. W śpiewie wielkopostnym może zawierać się również intencja błagalna - w ten sposób wierni mogą prosić Boga o odpuszczenie grzechów. Jest to także forma duchowego zjednoczenia ze społecznością kościoła. Bardzo ważnym znaczeniem pieśni postnych jest również skupienie się na momencie ostatniej drogi Jezusa - od momentu skazania przez Piłata aż do ukrzyżowania i ułożenia w grobie. Rozpamiętywanie boskiego cierpienia w pieśniach pasyjnych pomaga w duchowym przygotowaniu do nadejścia Triduum Paschalnego.
Podział pieśni religijnych na Wielki Post
Pieśni na Wielki Post podlegają podziałowi, który wynika z obrządku liturgicznego.
Zobacz także:
- pieśni pokutne - śpiewane od Środy Popielcowej do IV niedzieli Wielkiego Postu. Te pieśni nawołują do wartości pokuty w ludzkim życiu. Jest to wyraz smutku i żalu za grzechy.
- pieśni pasyjne - śpiewane od poniedziałku V tygodnia aż do zakończenia Wielkiego Postu. Tematem tych pieśni wielkopostnych jest Męka Pańska. Są wyrazem umartwiania i wielkiego żalu. Jest to forma upamiętnienia wydarzeń z Golgoty oraz adoracji cierpienia Chrystusa.
Zobacz także:
Pieśni na Wielki Post - teksty
Dałeś nam przykład, o Jezu
Dałeś nam przykład, o Jezu,
Czterdziestu dni umartwienia;
Aby w nas ducha odnowić,
Wymagasz postu i skruchy.
Stań więc pośrodku Kościoła
I spójrz na jego pokutę;
Ciebie pokornie prosimy,
Byś przez nią z grzechu nas obmył
Zło popełnione w przeszłości
Niech Twoja łaska zniweczy;
Chroń nas od dalszych upadków
I otocz swoją opieką.
Daj przez doroczną pokutę
Dostąpić win odpuszczenia,
Byśmy z radością czekali
Na światło Nocy Paschalnej.
W Trójcy Jedyny nasz Boże
Niech Ciebie wszechświat wysławia;
Pieśń nową Tobie śpiewamy
Za odrodzenie przez łaskę. Amen
Bądź mi litościw Boże nieskończony
Bądź mi litościw Boże nieskończony
Według wielkiego miłosierdzia Twego,
Według litości Twej niepoliczonej,
Chciej zmazać mnóstwo przewinienia mego.
Obmyj mnie z złości, obmyj tej godziny
Oczyść mnie z brudu, w którym mnie grzech trzyma,
Bo ja poznaję wielkość mojej winy,
I grzech mój zawsze przed mymi oczyma.
Odwróć twarz Twoją od przestępstwa mego
I wszystkie moje odpuść nieprawości,
Stwórz serce czyste, warte Boga swego,
A ducha prawdy w moje wlej wnętrzności.
Nie oddalaj mię od Ojcowskiej twarzy,
Nie chciej mi bronić Twojego natchnienia,
Wróć radość, którą niewinność nas darzy,
I racz mię w duchu utwierdzić rządzenia.
Błogosławiony, komu odpuszczone
Błogosławiony, komu odpuszczone są winy
I komu darowane nieprawości.
Błogosławiony, komu Pan nie poczytuje grzechu,
A w duchu jego nie masz obłudy.
Błogosławiony... Dopókim nie uznał winy,
Wysychały kości moje wśród ustawicznych zgryzot.
Błogosławiony... Gdyż ręka Twoja nade mną ciążyła dniem i nocą,
Siła moja niszczała jak letnie upały.
Błogosławiony... Wreszcie wyjawiłem grzech swój przed Tobą
I winy swojej dłużej nie kryłem.
Błogosławiony... Wyznaję, rzekłem, swą nieprawość Panu
I Tyś darował złość mojego grzechu.
Zobacz także:
Ludu mój Ludu
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił
Jam cię wyzwolił z mocy Faraona A tyś przyrządził krzyż na me ramiona
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił
Jam cię wprowadził w kraj miodem płynący Tyś mi zgotował śmierci znak hańbiący
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam ciebie szczepił winnico wybrana A tyś mnie octem poił swego Pana
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam dla cię spuszczał na Egipt karanie A tyś mnie wydał na ubiczowanie
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam Faraona dał w odmęt bałwanów A tyś mnie wydał książętom kapłanów
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Morzem otworzył byś szedł suchą nogą A tyś mi włócznią bok otworzył srogą
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam ci był wodzem w kolumnie obłoku Tyś mnie wiódł słuchać Piłata wyroku
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam ciebie karmił manny rozkoszami Tyś mnie odpłacił policzkowaniami
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam ci ze skały dobył wodę zdrową A tyś mnie poił goryczą żółciową
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam dał że zbici Chanaan królowie A ty zaś trzciną biłeś mnie po głowie
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam ci dał berło Judzie powierzone A tyś mi wtłoczył cierniową koronę
Ludu mój ludu cóżem ci uczynił W czemem zasmucił albo w czem zawinił Jam cię wywyższył między narodami Tyś mnie na krzyżu podwyższył z łotrami
W krzyżu cierpienie
W krzyżu cierpienie, w krzyżu zbawienie,
W krzyżu miłości nauka.
Kto Ciebie, Boże, raz pojąć może,
Ten nic nie pragnie, ni szuka.
W krzyżu osłoda, w krzyżu ochłoda
Dla duszy smutkiem zmroczonej,
Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie
W boleści sercu zadanej.
Kiedy cierpienie, kiedy zwątpienie
Serce ci na wskroś przepali,
Gdy grom się zbliża, pośpiesz do krzyża,
On ciebie wesprze, ocali.
Gdy wiary siła serce spoiła,
A i to serce zawiodło;
O, nie rozpaczaj, módl się, przebaczaj,
Krzyż niech ci stanie za godło.
Gdy wśród żywota biedna sierota
Stoi od ludzi wzgardzona;
Krzyż będzie światem, ojcem i bratem,
Gdy go przytulisz do łona.
Gdy rozpacz w łonie, oko w łzach tonie,
O, wytrwaj jeszcze na chwilę,
Łza się przesączy, rozpacz zakończy
Krzyżem zatkniętym w mogile.
Kto u stóp krzyża swą duszę zniża,
Na tego spojrzy łaskawie.
Jezus, Zbawiciel i Odkupiciel
Da pomoc Boską w waszej sprawie.
