Kim był święty Stanisław ze Szczepanowa?
Stanisław urodził się w Szczepanowie prawdopodobnie w około 1030 roku. Chłopiec pochodził z szanowanego rodu i zamożnej rodziny. Stanisław jako dziecko trudnił się hodowlą, a podstawowe nauki pobierał w krakowskiej szkole. Gdy uzyskał młodzieńczy wiek, rozpoczął edukację za granicą we Francji lub Belgii (różne źródła – odmienne informacje).
Po powrocie do kraju mężczyzna przyjął święcenia kapłańskie i otrzymał miano kanonika kapituły katedralnej. Kapłan prowadził tzw. „Rocznik krakowski”, w którym zapisywał najważniejsze informacje w obrębie diecezji.
W kolejnych latach swojego życia Stanisław Szczepanowski został gorliwym, nieugiętym biskupem Krakowa. Kapłan postawił drewniany kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w rodzinnej miejscowości, brał udział w budowie katedry wawelskiej, ewangelizował diecezję, organizował działalności charytatywne, sukcesywnie przygotowywał mężczyzn do kapłaństwa, nabył wieś Piotrawin.
Podczas pełnienia funkcji ordynariusza diecezji krakowskiej duchowny współpracował z Bolesławem Szczodrym (zwanym również Śmiałym). Na początku książę darzył kapłana ogromnym zaufaniem. Biskup, popierany przez Bolesława Śmiałego, spotkał się z papieżem Grzegorzem VII, aby wyjednać wznowienie metropolii gnieźnieńskiej (odnowienie metropolii) i sprowadzić do Polski legatów rzymskich. Warto również dodać, że św. Stanisław miał pozytywny wpływ na uzyskanie korony przez Bolesława Śmiałego.
Kogo i czego patronem jest św. Stanisław?
Święty Stanisław ze Szczepanowa jest przede wszystkim głównym patronem Polski obok Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski i biskupa św. Wojciecha. Przez papieża Jana Pawła II święty został określony „patronem ładu moralnego”. Biskup czuwa nad Krakowem i Ostrowem Wielkopolskim.
Ponadto św. Stanisław to patron:
- Krucjaty Wyzwolenia Człowieka,
- diecezji np. lubelskiej, sandomierskiej,
- archidiecezji np. gdańskiej, krakowskiej.
Skrócony życiorys świętego Stanisława Szczepanowskiego
Więcej o życiu biskupa św. Stanisława można dowiedzieć się od Galla Anonima – pierwszego historyka Polski, z „Legendy św. Stanisława” i z „Żywotu św. Stanisława”.
Zobacz także:
- Stanisław Szczepanowski urodził się około 1035 – 1040 roku w Szczepanowie, niedaleko Krakowa.
- Rodzicami chłopca byli Wiesław (rycerz) i Bogna lub Małgorzata. Stanisław pochodził ze szlacheckiej rodziny z rodu Turzynów.
- Mężczyzna najpierw uczył się w domu, potem prawdopodobnie w Tyńcu w klasztorze benedyktyńskim lub w krakowskiej szkole. Wyższe wykształcenie Stanisław zdobył w szkole katedralnej w Leodium lub w Paryżu.
- W około 1060 roku Stanisław przyjął święcenia kapłańskie i został mianowany kanonikiem katedry.
- W 1070 roku kapłan otrzymał miano biskupa, a 2 lata później miała miejsce konsekracja.
- Przed 1079 rokiem odbył się konflikt król Bolesław Szczodry – biskup Stanisław.
- W 1079 roku święty zginął najprawdopodobniej z rąk króla.
- W 1088 roku przeniesiono ciało duchownego do katedry krakowskiej.
- Stanisław ze Szczepanowa został kanonizowany 8 września 1253 roku przez papieża Innocentego IV.
Jak i kiedy zginął święty Stanisław?
Według przekazu Galla Anonima święty Stanisław zmarł 11 kwietnia 1079 roku, podczas sprawowania Mszy Świętej w kościele św. Michała na Skałce. Król Bolesław Szczodry oskarżył biskupa o zdradę i za bunt skazał na obcięcie członków. Istnieją różne źródła dotyczące tego, kto zadał śmiertelny cios duchownemu. Niektórzy twierdzą, że zabiciem rzekomego zdrajcy zajęła się straż królewska, a inni, że biskup został zgładzony przez samego króla Bolesława II, który później nakazał poćwiartować jego ciało. Eksperci badający szczątki świętego za przyczynę śmierci uznali uderzenie w tył głowy tępym narzędziem.
Niejasne są dokładne przyczyny konfliktu. Prawdopodobnie biskup bronił niegodziwie traktowanych poddanych lub niewierne żon rycerzy i zagroził klątwą królowi, co nie spodobało się władzy. W niektórych wersjach święty Stanisław poniósł śmierć, bo zarzucił niemoralne życie królowi, a w innych konflikt miał podłoże wyłącznie polityczne.
Święty Stanisław ze Szczepanowa w dniu śmierci miał około 40 lat. Po tragicznym wydarzeniu, odrzucony przez naród król, musiał uciec z kraju.
Przeczytaj również:
Dzień św. Stanisława ze Szczepanowa w Polsce
Martyrologium Romanum wskazuje 11 kwietnia jako wspomnienie świętego Stanisława. W Polsce uroczystość św. Stanisława ze Szczepanowa obchodzona jest 8 maja na pamiątkę podniesienia relikwii, a także oficjalnego ogłoszenia „świętości” biskupa w polskim Kościele.
8 maja w Krakowie odbywa się największy liturgiczny obchód, a w kościołach odprawiane są uroczyste Msze Święte. W Polsce powstało ponad 350 kościołów pod wezwaniem św. Stanisława.
Krótka modlitwa do św. Stanisława ze Szczepanowa
Wszechmogący Boże, święty Stanisław, biskup, nieustraszenie broniąc Twojej chwały, padł pod ciosami prześladowców, spraw, abyśmy za jego wstawiennictwem, aż do śmierci trwali w nienaruszonej wierze. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Modlitwa do św. Stanisława
Święty Stanisławie, nieustraszony Pasterzu dusz powierzonych Twej pieczy, który w obronie Swej owczarni poniosłeś śmierć męczeńską z rąk bezbożnych siepaczy, wyjednaj nam, prosimy Cię pokornie, zasługami Twymi u Boga, abyśmy byli zawsze gorliwymi cnót Twych naśladowcami. Przemożny Patronie ziemi naszej, ochraniaj ją od wszelkich klęsk i niedoli, byśmy dochowali statecznie wiary, którą przed wiekami głosiłeś naszym praojcom i wytrwali w gorącej miłości, służbie Bożej i w jedności z Kościołem świętym, a tak zasłużyli sobie na wieczne zjednoczenie nasze z Bogiem w królestwie niebieskim. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Relikwie Stanisława Szczepanowskiego
Legendy głoszą, że ciało męczennika po śmierci zostało wystawione na widok publiczny. Podobno również poćwiartowane zwłoki pod wpływem czasu uległy zrośnięciu.
Wiadomo, że duchowny został pochowany w kościele św. Michała na Skałce, a ostateczne relikwie spoczęły w sarkofagu w katedrze wawelskiej. Na Wawelu znajduje się mauzoleum świętego, ale do relikwii św. Stanisława można pomodlić się również w innych częściach naszego kraju np. w katedrze wrocławskiej (ramię męczennika).
Ikonografia chrześcijańska – św. Stanisław
W ikonografii chrześcijańskiej święty Stanisław przedstawiany jest jako mężczyzna w stroju pontyfikalnym. Biskup najczęściej w ręku trzyma pastorał lub palmę męczeńską. Nierzadko scena ze św. Stanisławem ukazuje Wskrzeszenie Piotrowina.
fot. Stanisław ze Szczepanowa / AdobeStock, Adam Ján Figeľ
Ponadto do atrybutów Stanisława ze Szczepanowa można zaliczyć:
- mitrę,
- miecz,
- orła jako godło Polski.
Sprawdź też:
