Kim był święty Jan Nepomucen?
Podobno Jan Nepomucen już jako dziecko wiedział, jaką drogą pragnie podążać w swoim życiu. Jan jako dwudziestolatek przyjął święcenia kapłańskie i został klerykiem, a następnie proboszczem w kościele św. Gawła. Jednocześnie duchowny pełnił obowiązki notariusza przy arcybiskupie Janie Jenzensteinie.
W 1381 roku Jan rozpoczął studia w Pradze, a następnie w Padwie i uzyskał miano doktora z prawa kanonicznego. Kapłan otrzymał funkcję kanonika – proboszcza najpierw przy kolegiacie św. Idziego, a następnie przy kościele św. Piotra i Pawła w Wyszechradzie. W kolejnych latach został archidiakonem i proboszczem w Saaz. Jan Nepomucen sukcesywnie piął się po szczeblach kapłańskiej kariery, otrzymał miano wikariusza generalnego i archidiakona.
Jan powszechnie uważany był za uczciwego, wpływowego oraz wzorowo pełniącego swoją funkcję kapłana, co w szczególny sposób nie spodobało się królowi Wacławowi IV Lanckorońskiemu.
Przeczytaj również:
Kogo i czego patronem jest św. Jan Nepomucen?
W tradycyjnych wierzeniach postać Jana Nepomucena miała troszczyć się o pola i chronić podczas powodzi, a także suszy. Duchowny uważany jest za patrona spowiedników, ale i szczerej spowiedzi. Święty czuwa nad Pragą, jezuitami i mostami. Ponadto Jan Nepomucen uznawany jest za patrona:
- tonących,
- młynarzy,
- marynarzy,
- wioślarzy,
- wiary publicznej,
- milczenia jako cnoty,
- budowniczych mostów,
- penitentów (osób przystępujących do spowiedzi).
Skrócony życiorys Jana z Pomuku
Jan Nepomucen poprzez swoje życie dołączył do grona świętych.
- Jan Nepomucen znany również jako Jan z Pomuku, urodził się między 1340 a 1346 (różne źródła – odmienne informacje) w mieście Nepomuk (Czechy).
- Młodzieniec jako kleryk objął funkcję notariusza publicznego.
- W 1380 roku Jan otrzymał święcenia kapłańskie i pierwszą parafię na stanowisku proboszcza – kościół św. Gawła w Pradze.
- Duchowny studiował prawo na Uniwersytecie Praskim, uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego, a następnie powrócił do Pragi.
- Jan Nepomucen pełnił następujące funkcje: kanonik kolegiaty praskiej św. Idziego, kanonik kościoła św. Piotra i Pawła w Wyszechradzie, wikariusz generalny arcybiskupa praskiego, archidiakon w Žatcu.
- Arcydiakon brał udział w rozpatrywaniu najważniejszych spraw dotyczących różnych przewinień (np. sprawa Macieja z Janowa), stał się inicjatorem m.in. możliwości częstszego przyjmowania Komunii Świętej dla osób świeckich, pełnił funkcję spowiednika żony króla.
- Przyszły święty zginął śmiercią męczeńską.
- W 1721 roku Jan Nepomucen został beatyfikowany z rąk papieża Innocentego XIII, a kanonizowany 19 marca 1729 przez papieża Benedykta XIII.
Zobacz także:
Jak i gdzie zginął Jan Nepomucen?
Prawdopodobnie Jan Nepomucen zginął śmiercią męczeńską 20 marca 1393 roku w Pradze. Duchowny został zamknięty w więzieniu i niemiłosiernie torturowany. Nie tylko podpalano kapłana żywcem, ale i bito, kopano, kłuto, wyrwano język. Po okropnych męczarniach na szyi Jana zawieszono kamienie, a następnie jeszcze żywe ciało wyrzucono z mostu Karola do rzeki Wełtawy. Podobno sam król brał czynny udział w udrękach.
Dlaczego św. Jan Nepomucen został zamknięty w więzieniu?
Istnieje kilka teorii, które odpowiadają na pytanie dotyczące przyczyny skazania świętego. Pierwsza opowiada o tym, że za życia Jan został powołany jako spowiednik Zofii Bawarskiej (żony króla Wacława IV Lanckorońskiego). Król zażądał ujawnienia przebiegu spowiedzi, bo podejrzewał żonę o zdradę. Duchowny zachował tajemnicę, co spowodowało złość władcy i strącenie do więzienia.
Według drugiej wersji Wacław był królem wrogo nastawionym do Rzymu. Ponadto grabił dobra należące do kościoła i dążył do tego, aby utworzyć nowe biskupstwo, a później obsadzić na stanowisku biskupa swojego kandydata. Taka decyzja spotkała się z protestem ze strony arcybiskupa Jana Nepomucena. Duchowny sprzeciwił się władzy, rzucił klątwę na wicekanclerza królewskiego za publiczne bluźnierstwo, wybrał na stanowisko biskupa kandydata zaproponowanego przez zakonników, czego konsekwencją było skazanie na śmierć męczeńską.
Dzień św. Jana Nepomucena
Święty Jan Nepomucen czczony jest przez Kościół katolicki. Liturgiczne wspomnienie prezbitera i męczennika odbywa się 21 maja. W tym dniu największe uroczystości obchodzone są w świątyniach na terenie całej Pragi. Powstało wiele modlitw do Jana Nepomucena.
Modlitwa o wstawiennictwo świętego Jana Nepomucena
Boże! Któremu obrzydliwi są obmówcy i któryś napominał, żeby się nie łączyć z nimi, proszę Cię przez zasługi świętego Jana Nepomucena, który wolał ponieść tortury i śmierć męczeńską niż wyjawić sekret, strzeż mnie od jadu obmowy i wielomówstwa, od złego i przewrotnego towarzystwa, wszelkiego kłamstwa i zdrady, od świętokradzkiej spowiedzi, wszelkiej niezgody i kłótni, spraw, żeby mowa moja zawsze była skierowana do zbudowania bliźnich. Daj za Jego wstawiennictwem zważać na wypowiadane słowa i raczej wszelkie ponieść w tym życiu przykrości, aniżeli duszy przez niewstrzemięźliwość w mowie przynieść szkodę. Przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa, który żyje i króluje na wieki wieków. Amen. Święty Janie Nepomucenie, módl się za nami!
Zobacz też:
Modlitwa do świętego Jana Nepomucena podczas choroby
O Św. Janie Nepomucenie, możny Patronie u Boga i osobliwy Pocieszycielu w chorobach, któryś słabym i chorym i tym, którzy już naturalnej pomocy wcale nie mieli, cudownie pomógł, i od choroby wolnymi uczynił; do ciebie się ja uciekam, i mocną nadzieję w twoich zasługach, i przyczynie do Boga pokładam, abym, co ja u Boga wyjednać nie zdołam, przez twoją przyczynę mógł otrzymać. Proszę cię pokornie, wejrzyjże na mnie miłosiernie, a uproś mi pokutującemu grzesznikowi za wszystkie przewinienia swoje z całego serca żałującemu, odpuszczenie onych i uwolnij mnie od teraźniejszej słabości, nie dopuszczaj, abym bez pociechy od ciebie odchodził, pomóż i uwolnij mnie, abym Bogu naszemu, i tobie, w Jego Świętym Kościele, w zdrowiu jak najprędzej mógł dzięki złożyć, i Onego z tobą chwalić na wieki. Amen.
Relikwie Jana z Pomuku
Ciało świętego Jana odnaleziono dopiero po kilkunastu dniach po śmierci. Na początku relikwie świętego Jana Nepomucena spoczęły w kościele Świętego Krzyża w Pradze, a później w grobowcu pod świątynią. Aktualnie ciało znajduje się w barokowym sarkofagu stworzonym z 2 ton srebrna, po prawej stronie ołtarza w katedrze świętego Wita.
Warto wiedzieć, że relikwie Jana Nepomucena można odnaleźć również w Polsce. Pamiątki po świętym znajdują się m.in. w:
- parafii Rzymsko-katolickiej św. Jana Nepomucena,
- kościele św. Jana Chrzciciela w Gnojnie,
- kościele NMP w Szałsza,
- kościele pw. Jana Nepomucena i św. Barbary w Rybnik-Chwalęcice.
Ikonografia chrześcijańska – św. Jan Nepomucen
W Ikonografii chrześcijańskiej święty Jan Nepomucen przedstawiany jest w stroju kapłana. Święty ma na sobie rokietę (komżę) i sutannę, a na głowie biret – czapkę kapłańską. Najczęściej prezbiter trzyma w jednej dłoni palmę męczeńską, natomiast w drugiej krzyż. Nierzadko głowę świętego otacza niebo z gwiazd.
fot. Jan Nepomuncen / AdobeStock, Marcin
Jeśli na dziełach chrześcijańskich widoczny jest męczennik trzymający palec na ustach w geście tajemnicy spowiedzi, to jest nim św. Jan Nepomucen. Do głównych atrybutów świętego męczennika można zaliczyć również:
- księgę,
- zamek,
- most,
- wodę,
- klucz,
- kłódkę,
- pieczęć,
- zapieczętowany list,
- wieniec z pięciu gwiazd.
