Kim był święty Łukasz?

Łukasz pochodził z Antiochii Syryjskiej. Był poganinem i lekarzem. W pismach często używał medycznej terminologii. W tradycji Kościoła znany jest jako człowiek wykształcony i umiłowany w literaturze.

Mężczyzna przyjął Chrzest Święty w około 50 r. n.e., podczas podróży misyjnej św. Pawła. Natychmiastowo poczuł, że pragnie zostać uczniem apostoła. Święty Paweł chętnie schował Łukasza pod swoje skrzydła i zabrał w podróż apostolską.

Łukasz od samego początku był najwierniejszym towarzyszem św. Pawła Apostoła. Został przy nim aż do śmierci. Niektóre legendy podają, że Łukasz Ewangelista był również ikonopisarzem i malarzem np.:

  • Czarnej Madonny,
  • Matki Boskiej Kostromskiej,
  • Marii Theotokos.

Ewangelia św. Łukasza

Św. Łukasz znany jest przede wszystkim jako Ewangelista. W Nowym Testamencie pozycja umieszczona jest jako trzecia (po Ewangelii św. Marka i przed Ewangelią św. Jana). Ewangelia św. Łukasza opowiada całą prawdę o życiu Jezusa z pozyskanych informacji od „naocznych świadków i sług słowa”. Święty Łukasz w swoim życiowym dziele porusza m.in. kwestie związane ze zbawieniem, zmartwychwstaniem, Męką Pańską i życiem w wieczności.

Kogo i czego patronem jest św. Łukasz Ewangelista?

Łukasz Ewangelista  jako lekarz został patronem służby zdrowia, związków medycznych i chirurgów. Święty otacza swoją opieką Hiszpanię, miasta Achai, a także osoby twórcze: malarzy, grafików, rzeźbiarzy. Św. Łukasz to również patron:

  • historyków,
  • notariuszy,
  • złotników,
  • introligatorów (rzemieślników zajmujących się ręcznym oprawianiem wydawnictw).

Przeczytaj też: 

Skrócony życiorys św. Łukasza Ewangelisty  

  • W Drugim liście do Tymoteusza, Liście św. Pawła do Filemona i Liście do Kolosan, można odnaleźć najstarsze wzmianki o świętym Łukaszu.
  • Łukasz urodził się I wieku w mieście Antiochia.
  • Niektóre źródła podają, że był członkiem gminy chrześcijańskiej.
  • Na pewno święty był z wykształcenia i zawodu lekarzem.
  • Św. Łukasz przyjął chrzest z rąk św. Pawła.
  • Został uczniem Pawła Apostoła. Kilka razy – nie wiadomo z jakich powodów – św. Paweł pozostawiał swojego ucznia.

Święty Łukasz nie należał ani do apostołów, ani do grona 72 uczniów powołanych przez Jezusa. Jednak to on był pierwszym kronikarzem Kościoła, którego historię opisuje w Dziejach Apostolskich. Jako człowiek doskonale wykształcony, obeznany z kulturą i językiem, mógł wybrać każdą pracę. On jednak stał się pokornym sługą św. Pawła i Boga. Kiedy św. Paweł jest więziony w Rzymie, św. Łukasz jako jedyny nie opuścił męczennika – pozostaje wierny. Jak podaje tradycja Kościoła, umiera w wieku 84 lat „pełen Ducha Świętego”. Cóż za wielka pochwała dla chrześcijanina! — podkreśla ksiądz katolicki Michał Marek z parafii w Żywcu.

  • Święty Łukasz towarzyszył św. Pawłowi aż do uwięzienia w rzymskim więzieniu, a później śmierci.
  • Nie wiadomo dokładnie, jak potoczyły się losy św. Łukasza po śmierci nauczyciela.
  • Miejsce pochówku świętego nie jest potwierdzone. Istnieją przesłanki, że grób może znajdywać się w Tebach lub Efez.
  • Dante określa św. Łukasza „historykiem łagodności Chrystusowej".

Zobacz także:

Jak zmarł św. Łukasz?

Wiadomo, że św.  Łukasz zmarł w wieku 84 lat. Umarł w Beocji — Grecja. Jednak miejsce grobu nie jest znane. Prawdopodobnie nie zmarł śmiercią męczeńską, jak jego nauczyciel św. Paweł.

Dzień św. Łukasza

Wspomnienie św. Łukasza Ewangelisty w Kościele katolickim przypada na 18 października.  Natomiast w Kościele prawosławnym Dzień św. Łukasza obchodzony jest aż dwukrotnie: 31 października i 17 stycznia.

To święto chrześcijańskie, podczas którego homilie kierowane są zazwyczaj do pracowników służby zdrowia. Bardzo często duchowni w tym dniu nawiązują do ubogich i niewiernych.  W średniowieczu odprawiano tzw. gusła, czyli do pokarmu zwierząt wrzucano kartkę z prośbą o błogosławieństwo. Niektórzy wierzyli, że to idealny dzień na wróżby.

W dzień św. Łukasza módlmy się za ludzi, którzy zawsze są obecni przy chorych dzieciach, aby nie brakło im sił fizycznych oraz uśmiechu w codziennej posłudze — bpa Kazimierz Nycz.

18 Łukasza października to również data najpopularniejszych imienin Łukasza.

Modlitwy do Świętego Łukasza

Kościoły katolickie i prawosławne uroczyście obchodzą liturgiczne święta św. Łukasza, Ewangelisty. Podczas nabożeństw odmawiana jest Litania do św. Łukasza Ewangelisty, powszechnie znana Modlitwa do św. Łukasza patrona lekarzy, a także krótkie modlitwy w intencji: wytrwałości, uzdrowienia, otuchy, lekarzy, potrzebujących, niewiernych.

Modlitwa do św. Łukasza

Boże, który wybrałeś św. Łukasza, aby w słowie i piśmie objawił Twoją miłość dla ludzi, spraw niechaj wszyscy, którzy ze czcią wymawiają Twoje Imię, zawsze zachowali jedno serce i jeden umysł, i aby usłyszeć mogli Dobrą Nowinę Zbawienia. Amen.

Modlitwa do św. Łukasza patrona lekarzy

Święty Łukaszu, zanim stałeś się uczniem Chrystusa i autorem Jego Ewangelii, byłeś lekarzem.  Miej w opiece całą służbę zdrowia i wypraszaj u dobrego Boga błogosławieństwo, pomoc i opiekę dla lekarzy, pielęgniarek oraz wszystkich tych, których powołałeś do służby leczenia chorych i zapobiegania chorobom i bólowi oraz towarzyszenia ludziom w trudnym doświadczeniu choroby i cierpienia.  Niech dobry Bóg obdarza wszystkich pracowników służby zdrowia tymi łaskami, których najbardziej potrzebują, aby podejmowali dobre decyzje, byli współczujący i delikatni, rozważni, życzliwi i wyrozumiali, aby opiekowali się chorymi z poświęceniem i miłością, dostrzegając w każdym z nich cierpiącego Chrystusa. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen!  Święty Łukaszu, Patronie Służby Zdrowia – Módl się za nami!

Relikwie świętego Łukasza Ewangelisty  

Od około 1177 roku relikwie świętego Łukasza Ewangelisty umieszczone są w alabastrowym sarkofagu i spoczywają w Bazylice św. Justyny (Padwa).  Niedaleko Bazyliki św. Antoniego. Relikwie znajdują się również w Tebach oraz w katedrze świętego Wita w Pradze.

Przekazy Kościoła wspominają, że przez długi czas w 357 roku, relikwie św. Łukasza Ewangelisty czczone były w Konstantynopolu.  Zanim dotarły do Padwy, znajdywały się również w Wenecji, skąd były wywiezione w czasie najazdu Węgrów.

Ikonografia chrześcijańska – św. Łukasz

W ikonografii chrześcijańskiej święty Łukasz przedstawiany jest jako młody, rzadziej starszy mężczyzna, odziany w tunikę o brązowych włosach i krótkiej brodzie.  Najczęściej święty w ręku trzyma Ewangelię lub zwoje. Św. Łukasz Ewangelista bardzo często ukazywany jest podczas pisania, a także malowania obrazów („Św. Łukasz malujący Madonnę”).


fot. Święty Łukasz/ AdobeStock, jorisvo

Święty Łukasz Ewangelista był lekarzem, dlatego nierzadko ukazywany jest w czapce lekarskiej. W sztuce zachodniej święty prezentowany jest z tonsurą, a nawet łysiną bez zarostu. Ponadto do głównych atrybutów świętego zaliczymy:

  • księgę,
  • woła,
  • paletę malarską,
  • papier,
  • kamień,
  • skalpel,
  • przyrządy medyczne,
  • wizerunek Matki Boskiej.

Zobacz:

Andrzej Bobola i przepowiednie, które dotyczą Polski