Kim był święty Jerzy?
Jerzy urodził się w III wieku prawdopodobnie w Kapadocji. Jego rodzicami byli Pers Geroncjusz i Polocronia – starsze małżeństwo, które w podeszłym wieku doczekało się potomka. Jerzy jako młody mężczyzna już wyróżniał się ponadprzeciętną odwagą i walecznością, dlatego wstąpił do legionów rzymskich cesarza Dioklecjana, uzyskując stanowisko najwyższego oficera. Następnie mężczyzna podjął również funkcję naczelnika miejscowego garnizonu w randze pułkownika.
Około 303 roku w Lidii dochodziło do licznych prześladowań ze strony Turków, których głównym celem było wyniszczenie chrześcijaństwa. W tym czasie cesarz nakazał wszystkim żołnierzom złożyć ofiarę bóstwom pogańskim. Jerzy wychowany w wierze chrześcijańskiej i na co dzień żyjący Słowem Bożym – odmówił. Jego sprzeciw spotkał się z natychmiastową karą śmierci. Wcześniej rozdał całe swoje bogactwo ubogim.
Święty Jerzy i legenda o zabitym smoku
Jerzy Zwycięzca to postać historyczna, która doczekała się licznych legend. Bajki o dzielnym rycerzu sprawiły, że niektórzy przestali wierzyć w prawdziwe życie św. Jerzego (istnieją źródła, które podają, że został wykreślony z listy świętych przez papieża Jana XXIII).
Najpopularniejsza legenda z św. Jerzym w roli głównej dotyczy walki z potężnym smokiem, który terroryzował miasto Silene. Aby zbliżyć się do jeziora po wodę, mieszkańcy musieli codziennie zostawiać bestii dwie owce. Gdy zwierząt było coraz mniej, składano na ofiarę jedną owcę i jedną dziewicę. Pewnego dnia wylosowano córkę króla. Władca pogrążył się w rozpaczy. Nie chciał oddać córki na pożarcie i zwlekał z tą chwilą jak najdłużej. Jednak nikt nie był w stanie zmienić decyzji, w której księżniczka już wkrótce miała stracić życie.
Córka księcia czekała na pożarcie przez smoka. Los jednak chciał, że obok przerażającego wydarzenia przejeżdżał rycerz – święty Jerzy. Bez wahania uczynił znak krzyża i wygrał walkę z bestią. Został Jerzym Zwycięzcą podziwianym przez ludzi w średniowieczu.
Kogo i czego patronem jest św. Jerzy?
Święty Jerzy znany jest wszystkim jako patron ludzi walczących i broniących. Otacza opieką: rycerzy, kawalerzystów, wojowników, rusznikarzy, puszkarzy, a współcześnie żołnierzy oraz wojska. Święty Jerzy to również patron archidiecezji białostockiej i wileńskiej, harcerzy, rolników, skautów oraz krajów m.in.:
- Portugalii,
- Gruzji,
- Litwy,
- Etiopii,
- Anglii,
- Bułgarii,
- Katalonii,
- Czarnogóry,
- Serbii.
Pod wezwaniem dzielnego świętego powstały liczne zakony np. Zakon św. Jerzego z Karyntii i Zakon św. Jerzego z Alfamy.
Zobacz także:
Skrócony życiorys Jerzego Zwycięzcy
O św. Jerzym nie istnieje zbyt wiele potwierdzonych informacji. Legendy przeplatają się z faktami. Wiadomo, że:
- Nieznana jest dokładna data i miejsce narodzin Jerzego.
- Rodzice walecznego mężczyzny przez długi czas nie mogli mieć dzieci. Syn został wymodlony.
- Jerzy jako legionista osiągał najwyższe stanowiska w armii rzymskiej.
W ikonografii przedstawiony jest jako ten, który zwycięża smoka. Historia jak w każdej innej legendzie – dzielny rycerz, który ratuje księżniczkę. Tyle legendy, a co wiemy z historii? Niewiele. Święty Jerzy był żołnierzem, który jako ochotnik wstąpił do legionów rzymskich i doszedł nawet do rangi wyższego oficera – być może trybuna. Ostatecznie stanął przed wyborem, który musiało podjąć wielu chrześcijan na przełomie III i IV wieku – złożyć ofiarę bóstwom rzymskim czy być wiernym Bogu? Wybrał drugie i przez to nadano mu tytuł „Wielkiego Męczennika”. Święty Jerzy zadaje wierzącym pytania: co jestem gotów oddać z miłości dla Boga? Czy niczym prawdziwy rycerz jestem w stanie zawalczyć ze smokiem – złem, którego tak wiele jest w naszej rzeczywistości? — tłumaczy katolicki ksiądz Michał Marek z parafii św. Floriana w Żywcu.
- Nieskutecznie zmuszano Jerzego do prześladowania chrześcijan.
- Zmarł śmiercią męczeńską 23 kwietnia 303 roku.
- W Jerozolimie już w IV wieku istniał kościół św. Jerzego.
- W Egipcie i na Cyprze wzniesiono ku jego czci 60 kościołów.
- Pod jego wezwaniem powstało wiele zakonów i bractw rycerskich.
- Szczególnym miejscem kultu świętego jest Kościół św. Jerzego na Velabrum w Rzymie.
Zobacz też:
Jak zginął święty Jerzy?
Święty Jerzy został poddany okrutnym męczarnią, ponieważ do końca swojego życia był wierny chrześcijaństwu. Niektóre źródła podają, że jego męki trwały 7 lat. Podczas tortur był:
- biczowany,
- piłowany,
- łamany,
- gotowany,
- odzierany ze skóry,
- torturowany na katowskim kole.
Ostatecznie zginął poprzez ścięcie głowy. Odszedł ze świata żywych 23 kwietnia 303 roku na terenie Palestyny, a jego ciało zostało pochowane w Lyddi.
Dokonania Świętego Jerzego
Jerzy uznany jest jako święty zarówno przez Kościół katolicki, jak i prawosławny, a także Wspólnotę anglikańską. Na wschodzie otrzymał miano „Wielkiego Męczennika”. Został świętym, ponieważ:
- odmówił prześladowania chrześcijan,
- nie uznał pogańskich bożków,
- do końca wyznawał wiarę w Boga.
Dzień św. Jerzy w Polsce i na świecie
Uroczyste wspomnienie świętego Jerzego odbywa się na całym świecie 23 kwietnia (data śmierci świętego). Natomiast w Polsce 24 kwietnia, z tego powodu, że dzień wcześniej obchodzone jest święto św. Wojciecha – patrona Polski.
Dzień Świętego Jerzego to święto narodowe w Anglii, a także w innych krajach, w których patronuje Jerzy Zwycięzca. W tym dniu odbywają się liczne parady uliczne, rekonstrukcje historyczne, a w kościołach Msze Święte.
Modlitwa o wstawiennictwo do św. Jerzego
Wszechmogący, Wieczny Boże, Ty dałeś św. Jerzemu moc do naśladowania Twojego Syna, a Pana naszego Jezusa Chrystusa w Jego Męce i Śmierci krzyżowej. Wysławiamy Twoją potęgę i pokornie prosimy, abyś za wstawiennictwem świętego Rycerza i Męczennika wspierał nas, słabych ludzi, w każdej walce ze złem. Amen
Modlitwa do św. Jerzego – patrona
Św. Jerzy, którego imię noszę, Patronie mój, twojej się opiece w szczególniejszy sposób dzisiaj polecam i proszę Cię, abyś mnie swoim wstawiennictwem przed Bogiem wspierał i ratował we wszystkich potrzebach moich i wyjednał mi łaskę wiernego naśladowania cnót twoich. Spraw to, o drogi mój Patronie, abym Bogu dochował wierności pośród wszelkich przygód tego życia i zasłużył sobie na łaskę szczęśliwej śmierci. Amen.
Relikwie Świętego Jerzego
Relikwie Św. Jerzego spoczywają w Palestynie w mieście Lidda. Natomiast głowa Jerzego Zwycięzcy znajduje się w Bazylice świętego Jerzego na Velabrum na wzgórzu Awentyn (Rzym).
Ikonografia chrześcijańska – św. Jerzy
Święty Jerzy najczęściej przedstawiany jest jako rycerz na białym rumaku. Czasami jego zbroję zdobi czerwona szata, a czasami ubrany jest w krótką tunikę. Na głowie św. Jerzego widoczny jest hełm lub święta aureola. Odważny mężczyzna na koniu w jednej ręce trzyma przedmiot do walki (szpadę, miecz, włócznię), a w drugiej często, ale nie zawsze – tarczę.
Główne atrybuty św. Jerzego to:
- zabity smok,
- baranek,
- gwoździe,
- palma męczeństwa,
- anioł z wieńcem laurowym lub z koroną,
- biała chorągiew lub lanca z czerwonym krzyżem.
fot. Ikonografia - święty Jerzy/ AdobeStock, Renáta Sedmáková
