Sianko pod obrusem: co symbolizuje?
W wielu polskich rodzinach zwyczaj wkładania sianka pod obrus nadal jest kontynuowany. Jest to bardzo ważny symbol świąt Bożego Narodzenia. Oto, co oznacza sianko pod obrusem:
- skromność i pokorę;
- prostotę i powściągliwość;
- niedostatek, biedę i stajnię, w której przyszedł na świat Jezus.
Zobacz także:
Co oznaczało siano w dawnych ludowych zwyczajach?
Sianko pod obrusem to relikt innego ludowego zwyczaju, który pochodzi z pogańskich czasów. Dawniej gospodarz domu rozścielał na podłodze siano, aby zapewnić sobie pomyślność, urodzaj i bogate zbiory zboża na nadchodzący sezon. Tradycja ta związana była z okresem przesilenia zimowego i związanym z nim obrzędami. Siano miało także zaprosić duchy do izby i ułatwić im drogę. Siano kojarzyło się bowiem z procesem odchodzenia, umieraniem i przejściem w zaświaty. Wszystko to ze względu na to, że siano jest zasuszoną, wyblakłą trawą, która niegdyś była świeża i zielona.
Z czasem w jego miejscu pojawiła się inna staropolska tradycja. Siano pod obrusem miało upamiętniać moment narodzin Jezusa. Wiązała się z nim również pewna wróżba. Każdy z domowników miał wyciągnąć jedno źdźbło spod obrusa. Oto, co mogło ono oznaczać:
- długie, niepołamane, żółte źdźbło – symbol szczęścia i pomyślności na nadchodzący, nowy rok;
- zielone źdźbło – oznaczało zdrowie i siłę;
- krótkie, zasuszone i połamane – było oznaką pecha i nadchodzących nieszczęść;
- źdźbło z kłosami – było symbolem dostatku i bogactwa.
Sianko pod obrusem: tradycja pochodząca z pogańskich obrzędów
W czasach starosłowiańskich ludność oddawała cześć Ziemiennikowi – pogańskiemu bożkowi, który otaczał opieką ziemię, stepy i wzniesienia oraz wszelkie nieużytki rolne. Aby zyskać jego przychylność, składano w ofierze siano. Znany był też zwyczaj stawiania w domu snopka pszenicy, żyta lub owsa, który jako pierwszy został zebrany i ułożony podczas letnich zbiorów. Był on nazywany Diduchem i sprawował funkcje ochronne. Był patronem domostw i miał przywoływać duchy zmarłych przodków oraz strzec przed złymi marami i zjawami. Tradycja ta była obchodzona w czasie przesilenia zimowego, czyli pradawnego Święta Godowego, które wypadało 21 lub 22 grudnia.
Zobacz także:
Zobacz także:
Wraz z nadejściem wiary chrześcijańskiej, kościół nadał nowy sens dawnym pogańskim obrzędom i zwyczajom. Zyskały one religijny wydźwięk. Siano było przynoszone do domów w postaci dużych snopów, które układano w każdym kącie pomieszczenia. Było także rozkładane pod stołem. Zwyczaj ten miał na celu upamiętnienie tego, że Jezus przyszedł na świat w stajence dla zwierząt. Wraz z upływem czasu ilość siana zaczęła się zmniejszać, aż zyskała wyłącznie symboliczny wydźwięk.
