Życiorys świętego Jana Chryzostoma
Jan urodził się około 347 – 350 roku w Antiochii Syryjskiej (Turcja). Chłopiec pochodził z bogatej i szanowanej rodziny. Jego ojciec był oficerem, ale zmarł niedługo po urodzeniu swojego syna. Pełną opiekę nad Janem objęła matka, dzięki której został uczniem Libaniosa – znanego filozofa i Ammiana Marcellina – historyka.
Jan Chryzostom przyjął chrzest święty w wieku 20 lat. Od tego czasu poczuł pragnienie ascetycznego życia, dlatego w 371 roku opuścił swoje rodzinne miasto i udał się na pustynie. Życie pustelnicze negatywnie wpłynęło na zdrowie mężczyzny, dlatego powrócił do Antiochii. Jan najpierw pełnił funkcję lektora, następnie diakona, a w wieku 36 lat (377 rok) przyjął święcenia kapłańskie.
Kapłan głosił liczne przemówienia w kościołach i szybko został ogłoszony wybitnym kaznodzieją. Jan Chryzostom przyciągał do siebie tłumy wiernych, a także niezdecydowanych zachęcając do życia zgodnie z wartościami chrześcijańskimi. Złotousty bronił cierpiących i potrzebujących oraz zdecydowanie sprzeciwiał się wszelkim nadużyciom. Kapłan wznosił schronienia dla biednego ludu i krytykował przepych najbogatszych w mieście.
W 397 Chryzostom otrzymał tytuł biskupa Konstantynopola, a już 6 lat później został wysłany na banicję, ponieważ władzy nie podobały się słowa kierowane przeciwko rodzinie cesarskiej. Mimo wygnania, nieugięty Jan nadal głosił swoje przekonania – przesyłając listy do Konstantynopola. Cesarzowa Eudoksja i cesarz Arkadiusz wiedzieli, że muszą wygnać biskupa do miejsca, w którym powstrzymają jego działalność jako skutecznego kaznodziei. W ten sposób św. Jan Chryzostom miał zostać zesłany na wybrzeże Morza Czarnego do Pontu.
Kogo i czego patronem jest św. Jan Chryzostom?
Jan Złotousty został wybrany na patrona Konstantynopola. Święty czuwa nad duchownymi wygłaszającymi kazania i studentami teologii. Ponadto doktor Kościoła to orędownik w sytuacjach bez wyjścia i patron wygnańców.
Jak i kiedy zginął święty Jan?
Jan Chryzostom umarł 14 września 407 roku w mieście Comana. Po otrzymaniu rozkazu pobytu na wybrzeżu Morza Czarnego, wyruszył w daleką podróż. Tradycja Kościoła głosi, że nie dotarł do miejsca docelowego, a zmarł z przemęczenia i braku odpowiedniego ekwipunku. Podobno jego ostatnie słowa przed śmiercią brzmiały: „Chwała Bogu za wszystko”.
Zobacz także:
Po śmierci św. Jana jego ciało umieszczono w kościele Świętych Apostołów w Konstantynopolu. Następnie relikwie zostały przeniesione do Bazyliki św. Piotra w Rzymie, aby od 2004 roku ostatecznie powrócić do Konstantynopola, ale tym razem do katedry św. Jerzego.
Dokonania świętego Jana Złotoustego
Święty Jan Chryzostom był jednym z najwybitniejszych kaznodziejów i teologów wczesnego chrześcijaństwa. Jego życie przepełnione dynamicznymi kazaniami, reformami duszpasterskimi, walką z herezjami w oczach wiernych stało się wzorem świętości. W 1568 roku Jan został ogłoszony doktorem Kościoła przez papieża Piusa V.
Złotousty zasłynął z:
- Kaznodziejstwa – Jan znany był z doskonałych umiejętności przemawiania. Jego kazania wyróżniały się miłością, mądrością, chrześcijańską etyką, ale również ostrą krytyką w stosunku do m.in. złych praktyk społecznych, nadmiernego przepychu, wykorzystywania biednych. Przemówienia Złotoustego miały ogromny wpływ na wiernych i stanowiły inspirację dla świata świeckiego, duchownego oraz władzy.
- Reforma duszpasterska – Chryzostom jako biskup Konstantynopola, wprowadzał reformy duszpasterskie, które miały na celu poprawę życia duchowego i moralnego wiernych. Kapłan zachęcał do prostego życia, umiarkowania, a także troski o potrzebujących.
- Pisma teologiczne – Złotousty pozostawił po sobie bogate dziedzictwo pism teologicznych, w tym komentarze do Pisma Świętego, homilie, listy oraz traktaty na tematy teologiczne i moralne. Jego dzieła nieustannie stanowią podstawę studiów teologicznych i ważne źródło chrześcijańskiej myśli.
- Walka z herezjami – Jan Chryzostom był zaangażowany w walkę z różnymi herezjami. To odważny i bezkompromisowy biskup tworzył kazania, które często zawierały ostrzeżenia przed fałszywymi naukami oraz obronę ortodoksyjnej wiary chrześcijańskiej.
- Pomoc ubogim i chorym – doktor Kościoła kładł duży nacisk na pomoc potrzebującym i cierpiącym. W swoich przemówieniach zachęcał bogatych do hojności wobec ubogich, a także do troski o chorych oraz potrzebujących.
Sprawdź też:
Najpopularniejsze dzieła św. Jana Chryzostoma
Święty Chryzostom pozostawił po sobie dzieła, które nadal wpływają na kształtowanie chrześcijaństwa, wśród nich można wyliczyć wiele pism teologicznych, kazań i listów. Najpopularniejsze to:
- „21 homilii o posągach do ludu Antiochii”,
- „Boska Liturgia św. Jana Złotoustego”,
- „Dialog O kapłaństwie”,
- „Homilie na List św. Pawła do Rzymian”.
- „Przeciw duchownym mieszkającym wspólnie z dziewicami".
Dzień św. Jana w Polsce
Wspomnienie świętego Jana Chryzostoma obchodzone jest 13 września w Kościele katolickim, a także czterokrotnie w Kościele prawosławnym zgodnie z kalendarzem gregoriańskim:
- 9 lutego,
- 12 lutego,
- 27 września,
- 26 listopada.
W tym dniach duchowni podczas nabożeństw przypominają słowa świętego doktora Kościoła i nawołują do pomocy drugiemu człowiekowi, a także praktykowania cnót chrześcijańskich.
Modlitwa do św. Jana Chryzostoma
Boże, mocy ufających Tobie, Ty sprawiłeś, że święty Jan Chryzostom wsławił się wymową i męstwem w znoszeniu prześladowań, oświeć nas jego nauką i umocnij przykładem nieugiętej cierpliwości. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.
Ikonografia chrześcijańska – Św. Jan Chryzostom
W ikonografii chrześcijańskiej św. Jan Chryzostom przedstawiany jest jako dojrzały mężczyzna z krótką brodą i często z widoczną łysiną na głowie. Złotousty ubrany w szaty biskupa rytu bizantyjskiego trzyma w ręku księgę lub zwój, głosi kolejne błyskotliwe kazanie lub podnosi rękę w geście błogosławieństwa.
Do głównych atrybutów biskupa Konstantynopola można zaliczyć również:
- krzyż,
- pióro,
- osiołka.
Jeśli w ikonografii występuje trzech kapłanów m.in. św. Bazyli Wielki i św. Grzegorz Teolog, to wśród nich znajduje się również św. Jan Chryzostom.
Przeczytaj również:
