Emocje w ciele pomagają nam zrozumieć nas same, stanowią klucz do lepszego rozpoznania naszych potrzeb oraz są narzędziem w rozwijaniu własnej inteligencji emocjonalnej. Niestety czasem mogą prowadzić też do chorób somatycznych, obniżać odporność i powodować problemy ze zdrowiem. Wyjaśniamy, jak zarządzać swoimi emocjami, aby czerpać z nich wiedzę, ale jednocześnie nauczyć się je skutecznie regulować.
Gdzie w ciele odczuwamy emocje?
Emocje są przez nas odczuwane nie tylko na poziomie naszej psychiki, ale również w organizmie. Wywołują one reakcje fizjologiczne, są czynnikiem zapalnym do produkcji niektórych hormonów, powodują spięcia mięśni, a także odpowiadają za wystąpienie objawów takich jak płacz, czy gęsia skórka oraz nakłaniają nas do wykonywania niektórych gestów, np. charakterystycznego otrzepywania rąk, kiedy czujemy wstręt. Nasz umysł i ciało są nierozerwalnie ze sobą połączone, dlatego zrozumienie panujących między nimi zależności ma równie ważne znaczenie terapeutyczne, co regularne uwalnianie emocji, które tłumimy lub spychamy w głąb psychiki.
Ciało a emocje
Istnieje kilka różnych powodów wyjaśniających, dlaczego ciało odgrywa tak ważną rolę w procesie odkrywania swoich emocji.
- Badania pokazują, że różne obszary mózgu, m.in. układ limbiczny, hipokamp czy obszary korowe odgrywają kluczową rolę w doświadczaniu i regulacji emocji. Biorą one czynny udział w przetwarzaniu bodźców emocjonalnych i mogą wywoływać fizyczne odczucia związane z konkretną emocją.
- Innym powodem może być integracja bodźców zmysłowych z pamięcią mięśniową. Oznacza to, że np. konkretny zapach, widok, lub dźwięk są w stanie przywołać nasze świadome, lub nieświadome wspomnienia, a nasze ciało w odpowiedzi na nie zaczyna czuć się tak, jak w momencie, kiedy działy się tamte wydarzenia.
- Autorem jednej z najstarszych teorii wyjaśniających zależność między ciałem a emocjami jest James Lange, który założył, że to reakcje fizjologiczne pojawiają się jako pierwsze i to właśnie one wywołują emocje, a nie odwrotnie. Oznacza to, że np. widząc zagrożenie, przyspiesza nam akcja serca i to właśnie dlatego zaczynamy czuć strach.
Zobacz także:
Mapa trudnych emocji w ciele
Mapa emocji w ciele jest narzędziem, które może pomóc ci zrozumieć zależności między swoimi emocjami a reakcjami fizycznymi. Stworzenie jej zajmuje jednak zazwyczaj od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Dzieje tak dlatego, że mimo wielu podobieństw w reakcjach naszych ciał każdy z nas ma sporą pulę swoich własnych fizycznych doznań, które pojawiają się w odpowiedzi na konkretne, podobne do siebie sytuację. Zapoznanie się z ogólnymi zasadami jest bardzo pomocne, jednak to wsłuchanie się w swój własny organizm jest tym, co przynieść może najlepsze efekty.
- Aby stworzyć swoją własną mapę emocji, polecamy rozpocząć od przygotowania materiałów. Załóż specjalny zeszyt, który stanie się twoim dziennikiem emocji oraz wydrukuj kilka lub kilkanaście schematycznych rysunków ludzkiego ciała. Przydadzą się też kolorowe kredki lub pisaki.
- Za każdym razem, gdy poczujesz, że tego potrzebujesz, lub gdy pojawiają się w tobie szczególnie silne emocje, weź jeden ze schematów i narysuj na nim to, co czujesz. Skup się głównie na umiejscowieniu i kolorze danej emocji, ale spróbuj też oddać jej kształt, fakturę oraz intensywność. Na marginesie możesz dopisać szczegóły, z których narysowaniem miałaś problem.
- W dzienniku odpisz to, co czujesz, nie pomijając jednocześnie kontekstu sytuacji, która wywołała te odczucia. Nie staraj się korygować i nie martw się o brzmienie swoich słów – pisz jak najbardziej od serca i pozwól swoim myślom płynąć swobodnie. Wklej lub włóż kartę z rysunkiem obok wpisu w dzienniku.
- Na początku patrzenie na swoje emocje w ten sposób, może ci się wydawać bardzo abstrakcyjne, dlatego wspomóc możesz się np. narzędziami takimi jak koło emocji, które pomogą ci znaleźć odpowiednie określenia na to, co czujesz.
- W miarę upływ czasu zaczniesz zauważać zależności między fizycznymi odczuciami i reakcjami swojego ciała a sytuacjami, jakie je wywołują. To pomoże ci zaś zrozumieć, jakie emocje towarzyszą ci w danym momencie.
Zablokowane emocje w ciele jako przyczyna chorób somatycznych
Emocje zapisane w ciele są cennym źródłem informacji o nas samych, a fakt ten ma ogromne znaczenie w procesie rozwijania inteligencji emocjonalnej i pogłębiania samoświadomości. Niestety, zamknięte w nas uczucia zamknięte lub tłumione zbyt długo emocje mogą mieć bardzo poważne negatywne skutki zarówno dla ciała, jak i dla psychiki.
Złość jest jedną z tych emocji, która wpływa na nas najsilniej i która utrzymywać powinna się najkrócej, jeśli jednak towarzyszy nam długo – czasem latami – może powodować liczne choroby. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyć się, jak radzić sobie ze złością w zdrowy i wzmacniający sposób.
Zobacz także:
- Złość prowadzić może do chorób wątroby;
- opóźnia proces gojenia się ran;
- zmniejsza zdolność do regeneracji;
- podnosi poziom cytokin, czyli białek odpowiedzialnych za tworzenie się stanów zapalnych;
- sprzyja powstawaniu cukrzycy i chorób serca;
- obniżając odporność organizmu, sprawia, że łatwiej tworzą się egzemy lub inne wypryski skórne.
Zobacz także:
Choroby wywołane lękiem
Strach, który towarzyszy nam na co dzień, nawet w sytuacjach, które nie stanowią dla nas zagrożenia, może być niezwykle męczący. Fobia społeczna, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, czy lęk wolnopłynący to jedne z najpowszechniej występujących zaburzeń psychicznych, które wpływają negatywnie nie tylko na naszą psychikę, ale również na kondycję fizyczną.
- Lęk wywołuje problemy żołądkowe oraz negatywnie wpływa na śledzionę;
- powoduje zgagę, brak apetytu lub wzmożony apetyt;
- rozregulowuje pracę neuroprzekaźników, mogąc tym samym zaburzyć wydzielanie niektórych hormonów;
- powoduje spięcie mięśni w okolicy brzucha;
- może prowadzić do powstania takich chorób jak zespół jelita drażliwego;
- sprawia ból w klatce piersiowej;
- wywołuje trudności ze wzięciem oddechu;
- przyspiesza proces starzenia się komórek.
Zazdrość a choroby somatyczne
Do czego prowadzi chorobliwa zazdrość? Uczucie to, gdy jest zbyt silne lub nieodpowiednio rozładowywane, może wpływać negatywnie między innymi na układ krążenia i wątrobę. Nie bez powodu zazdrość, bywa czasem nazywana “żółcią”.
- Powoduje nadprodukcję adrenaliny i noradrenaliny;
- negatywnie wpływa na pęcherzyk żółciowy, obniżając produkcję żółci;
- może być źródłem z problemów z wątrobą, a tym samym sprawiać, że organizm nie jest prawidłowo oczyszczany z toksyn;
- podwyższa ciśnienie krwi;
- może powodować bezsenność i problemy z koncentracją;
- podnosi cholesterol.
Kiedy smutek jest chorobą?
Smutek jest nieprzyjemną emocją, której odczuwanie jest niestety nieuniknionym elementem ludzkiego doświadczenia. Gdy jednak trwa zbyt długo lub jest na tyle intensywny, że utrudnia nam codzienne funkcjonowanie, może doprowadzić do powstania poważnych chorób somatycznych.
- smutek może negatywnie wpłynąć na kondycję cery;
- wywołuje problemy trawienne, najczęściej zaparcia;
- jest powodem gwałtownej utraty wagi, lub przeciwnie – nagłego przybrania na masie, co jest skutkiem wahania apetytu;
- zmniejsza ilości tlenu w płucach;
- wywołuje choroby serca i układu krążenia;
- powoduje wrażenie ciężkości lub kłucia w klatce piersiowej;
- odpowiada za chroniczne zmęczenie;
- wywołuje choroby płuc, zwłaszcza duszności.
Zobacz także:
Jakie choroby wywołuje stres
Stres nie jest emocją, lecz stanem, który – gdy utrzymuje się zbyt długo – może zasiać w organizmie prawdziwe spustoszenie. Lista chorób wywołanych stresem jest bardzo długo, dlatego przytaczamy kilka najpowszechniejszych.
- powoduje choroby serca;
- wpływa negatywnie na układ krążenia, oddechowy i pokarmowy;
- może powodować wrzody, zaparcia, refluks, niestrawność lub biegunkę;
- zaburza rytm dobowy;
- powoduje wahania apetytu;
- obniża ogólną odporność organizmu, zwiększając naszą podatność na zakażenia i choroby;
- negatywnie wpływa na proces gojenia się ran i wychodzenia z już istniejących chorób;
- może spowodować nawrót przebytej choroby lub wywołać chorobę układu lub organu, które już wcześniej były osłabione.
Jak uwolnić emocje ukryte w ciele?
Zablokowane emocje w ciele powinny zostać zauważone, zaakceptowane i uwolnione. W praktyce jednak regulacja emocji nie jest prostym procesem, a dodatkowo komplikuje go to, że na każdą z nas działają najlepiej nieco inne metody. Oto kilka najpopularniejszych sposobów, na poradzenie sobie z trudnymi uczuciami.
- Zauważ swoje uczucia, nazwij je i pracuj nad zaakceptowaniem faktu, że są, jakie są.
- Wyrażaj swoje uczucia kreatywnie, np. za pomocą zajęć manualnych.
- Regularnie uprawiaj sport.
- Dbaj o zachowanie balansu między pracą a odpoczynkiem.
- Skorzystaj z pomocy terapeuty lub psychiatry.
- Praktykuj medytację, mindfulness, jogę itp.
- Zadbaj o odpowiednią ilość snu.
- Znajdź sobie hobby niezwiązane z pracą.
- Pisz w dzienniku.
- Porozmawiaj z bliską sobie osobą.
- Znajdź grupę wsparcia w swojej okolicy.
- Praktykuj wdzięczność.
- Spędzaj czas na łonie natury lub w towarzystwie zwierząt.
- Bezinteresownie pomagaj innym, np. zapisz się na wolontariat.
- Pracuj nad asertywnością.
- Pogłębiaj swoją samoświadomość, aby być w stanie skutecznie zaspokajać swoje potrzeby.
