Kiedy jest Wszystkich Świętych: dokładna data
Uroczystość Wszystkich Świętych obchodzona jest 1 listopada. Jest to kościelne święto stałe, a więc każdego roku jest obchodzone w tym samym czasie. Taka sama zasada nieruchomej daty dotyczy Zaduszek, czyli Święta Zmarłych, które ma miejsce następnego dnia – 2 listopada. Mimo że w oba te dni wspominani są zmarli, istnieje pomiędzy nimi znacząca różnica.
Wszystkich Świętych a Dzień Zaduszny: co łączy i różni oba święta?
Zarówno we Wszystkich Świętych, jak i Zaduszki wspominani są ci, którzy odeszli już z tego świata. 1 listopada odbywają się msze, które są wyrazem wiary w obcowanie świętych. Tego dnia wierni zanoszą swoje modlitwy do niebios i wspominają zmarłych, którzy zostali zbawieni i są świętymi. W tym dniu uczestnictwo w nabożeństwie jest obowiązkowe dla wiernych kościoła. Podczas eucharystii upamiętniani są zarówno oficjalni święci kościoła wyniesieni na ołtarze, jak również wszyscy zmarli, którzy osiągnęli już stan świętości i przebywają przed obliczem Boga. Święto ku czci wszystkich świętych to okazja do tego, aby za ich wstawiennictwem wypraszać łaskę zbawienia dla siebie i nieżyjących krewnych. Święto Wszystkich Świętych otwiera szczególny moment w roku, kiedy poświęcamy swoją uwagę zmarłym i kierujemy myśli w stronę śmierci, przemijania i życia wiecznego.
Zobacz także:
Świętem bezpośrednio związanym ze Wszystkimi Świętymi jest Święto Zmarłych, znane również jako Zaduszki. Przypada ono na 2 listopada i jest wyrazem pamięci o tych, którzy odeszli z tego świata, ale nie dostąpili jeszcze łaski zbawienia. W tym dniu wspominamy więc wiernych zmarłych, których dusza przebywa w czyśćcu.
W 2023 roku Wszystkich Świętych wypada w środę, zaś Święto Zmarłych w czwartek.
Czy we Wszystkich Świętych jest wolne?
Dzień Wszystkich Świętych jest ustawowo wolny od pracy i nauki. Oznacza to, że tego dnia osoby zatrudnione nie idą do pracy, zaś studenci oraz uczniowie są zwolnieni z lekcji i zajęć na uniwersytetach. Wszystkich Świętych jest jednym z 13 dni świątecznych oznaczonych tzw. czerwoną kartką. W czasie ich trwania wszyscy są zwolnieni z wykonywania codziennych służbowych obowiązków. Czas ten ma być poświęcony na odpoczynek i oddanie się refleksjom. Fakt, że Wszystkich Świętych jest dniem wolnym, oznacza również to, że sklepy i galerie handlowe pozostają nieczynne. Tego dnia otwarte są za to m.in.: stacje benzynowe, apteki, kwiaciarnie, punkty pocztowe oraz sklepy znajdujące się na dworcach oraz lotniskach.
Zobacz także:
Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku 2 listopada. Dzień Zaduszny nie jest dniem wolnym ustawowo.
1 listopada Wszystkich Świętych: zwyczaje i tradycje
Chociaż to 2 listopada jest dniem przeznaczonym na wspominanie bliskich zmarłych, bardzo wiele osób decyduje się odwiedzać cmentarze w pierwszy dzień listopada. Jest to związane z tym, że to Wszystkich Świętych jest w Polsce dniem wolnym i wiele osób wykorzystuje go właśnie na to, aby przybyć na groby bliskich, udekorować je kwiatami, zapalić znicze oraz pomodlić się za zmarłych.
Modlitwy na dzień Wszystkich Świętych
Według tradycji katolickiej w dniu Wszystkich Świętych organizowane są msze święte, które odbywają się w kościołach oraz na cmentarzach. Ważnym elementem nabożeństwa jest Litania do Wszystkich Świętych, wspominanie katolickich świętych i modlitwy za ich wstawiennictwem oraz śpiewanie pieśni na Wszystkich Świętych.
Znanym katolickim zwyczajem jest również wypisywanie na karkach imion zmarłych, za które odmawiane są modlitwy błagalne. Zazwyczaj ma to miejsce w okresie od 1 do 8 listopada, czyli przez oktawę uroczystości Wszystkich Świętych. Ten rodzaj wstawiennictwa za zmarłymi nazywany jest wypominkami. Mogą one być odmawiane w kościele bądź na cmentarzu przed mszą. Zwykle w tym przypadku wierni i duchowny odmawiają również wspólnie modlitwę różańcową.
Aby pomóc im w szybszym odkupieniu grzechów, wierni kościoła mogą uzyskać odpust za zmarłych w oktawie uroczystości Wszystkich Świętych, a więc od 1 do 8 listopada. Należy spełnić następujące warunki:
- odwiedzić cmentarz i modlić się za dusze zmarłej osoby;
- pozostać w stanie łaski uświęcającej;
- uczestniczyć we mszy świętej i przyjąć komunię;
- wyzbyć się przywiązania do grzechu;
- odmówić modlitwy: Ojcze nasz oraz Wierzę w Boga;
- pomodlić się w intencji Ojca Świętego.
Zobacz także:
Dekoracje pomników na Wszystkich Świętych
Podczas Wszystkich Świętych zwyczajowo odwiedza się groby bliskich i czci ich pamięć. Wyrazem przywiązania i tęsknoty za nieżyjącymi członkami rodziny, bądź przyjaciółmi czy znajomymi, jest ozdabianie ich grobów. Co daje zmarłemu znicz? Przede wszystkim jest wyrazem nadziei na odrodzenie i życie wieczne. Podobnie jak wiązanki na Wszystkich Świętych spełnia również funkcje dekoracyjne.
Kwiaty w donicach, wieńce oraz bukiety to również znak przywiązania i oddanie szacunku zmarłym. Kolor kwiatów na Wszystkich Świętych również ma niebanalne znaczenie. Mogą one symbolizować:
- miłość,
- tęsknotę,
- szacunek,
- wielki smutek,
- oddanie.
Niektóre kolory i gatunki kwiatów na grób sprawdzą się, gdy chcemy upamiętnić śmierć kogoś, kto zginął nieoczekiwanie bądź w młodym wieku. Podczas gdy inne będą lepiej prezentować się na grobie osoby starszej, która cieszyła się wielkim autorytetem za życia. Najpopularniejszymi kwiatami cmentarnymi w Polsce są oczywiście chryzantemy.
Świeckie zwyczaje na Wszystkich Świętych
Istnieje bardzo wiele świeckich tradycji, które są związane z dniem Wszystkich Świętych. W gazetach, telewizji oraz internecie można napotkać się na wspomnienia znanych i cenionych osób, które odeszły w przeciągu ostatnich kilku miesięcy. Oprócz tego wiele osób w tym czasie odwiedza symboliczne groby, które mają być upamiętnieniem anonimowych osób, najczęściej żołnierzy poległych w czasie wojny.
Jednym z najbardziej znanych zwyczajów jest zbiórka pieniędzy na renowację starych i zniszczonych grobów. W kwestach na cmentarzach biorą udział wolontariusze. Bardzo często wśród osób zbierających fundusze na odnowienie zabytkowych pomników można spotkać artystów oraz ludzi kultury.
Kwiaty i znicze na Wszystkich Świętych pojawiają się nie tylko na cmentarzach. W tym szczególnym dniu, ozdabiane są też tablice pamiątkowe, pomniki oraz inne miejsca pamięci. W ten sposób czci się pamięć osób zasłużonych ojczyźnie.
Istnieje wiele innych przesądów związanych z cmentarzem i uroczystościami upamiętniającymi zmarłych. Oto niektóre z nich:
- w jaki sposób nie ozdabiać stroika na Wszystkich Świętych;
- jaki kolor zniczy przynosi pecha;
- czego nie zakładać na cmentarz;
- znaki od zmarłych na cmentarzu;
- przesądy cmentarne - czego nie robić na cmentarzu;
- o której godzinie nie przebywać na cmentarzu;
- jak zapalać znicze, aby nie ściągnąć na siebie pecha;
- symbol na cmentarzu, który jest znakiem od Anioła Stróża.
Jaka jest historia Wszystkich Świętych?
Święto Wszystkich Świętych to szczególny czas w roku. W tym dniu przybywamy na cmentarz, modlimy się w intencji zmarłych, wspominamy świętych, ozdabiamy groby zniczami i wiązankami kwiatów. W obrządku katolickim tego dnia odprawiana jest msza oraz odbywają się procesje cmentarne. Nie zawsze jednak to święto miało taki sam przebieg. Wraz z upływem czasu jego formuła zmieniała się i rozszerzała.
Początkowo święto dotyczyło oddawania czci męczennikom i upamiętniania ich tragicznej śmierci w obronie wiary. Zwyczaj ten rozpowszechnił się już w IV wieku. Następnie zaczęto rozszerzać znaczenie i obdarzać kultem również duchownych – mnichów i papieży. Na początku to maj był miesiącem, w którym upamiętniano zmarłych. Papież Bonifacy IV około roku 610 zamienił pogańską świątynię na miejsce, w którym zgromadzono relikwie osób, które oddały życie za wiarę. Miejsce to niebawem zamieniło się w kościół Najświętszej Maryi Panny i Wszystkich Męczenników.
Następnie w 731 roku święto zostało przeniesione z 13 maja na 1 listopada za sprawą decyzji wydanej przez papieża Grzegorza III. Przyczyną był problem z wykarmieniem licznej grupy pielgrzymów, którzy w tym okresie zbliżali się do Rzymu. Zapasów żywności było coraz mniej, dlatego zdecydowano, że święto zostanie przeniesione na czas po lecie, aby zebrać nowe zbiory pożywienia.
Kolejną zmianę wprowadził papież Grzegorz IV. To on w 837 roku rozszerzył znaczenie święta. Od tego czasu kultem zaczęli być obdarzani nie tylko męczennicy i duchowni, ale wszyscy, którzy są świętymi kościoła.
W Polsce w okresie PRL próbowano zmienić nazwę święta z Wszystkich Świętych na Wszystkich Zmarłych lub Święto Zmarłych. W ten sposób starano się przyspieszyć proces sekularyzacji, a więc nadać temu dniu charakter świecki. 1 listopada również w Polsce Ludowej dzień ten był wolny od pracy i szkoły.
Zobacz także:
Wszystkich Świętych: cytaty
Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą.
ks. Jan Twardowski
Można odejść na zawsze, by stale być blisko.
ks. Jan Twardowski
Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci.
Nic dwa razy się nie zdarza, i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny.
Wisława Szymborska
Absurdem jest, żeśmy się urodzili, i absurdem, że umrzemy.
Jean-Paul Sartre
