Kim była święta Jadwiga Śląska?
Hedwig von Andechs, czyli Jadwiga Śląska urodziła się na zamku w Bawarii i pochodziła z hrabiowskiej rodziny. Przyszła księżna zdobyła wykształcenie w klasztorze benedyktynek w Kitzingen, a następnie rodzice wysłali dziewczynkę na wrocławski dwór Bolesława Wysokiego, gdzie poślubiła syna księcia – Henryka Brodatego. Mąż piął się po szczeblach swojej kariery. Najpierw był księciem śląskim, a następnie księciem Wielkopolski. W 1229 roku trafił do niewoli, z której pomogła wydostać się Bolesławowi jego żona. Niejednokrotnie za namową Jadwigi, książę zmieniał skazanym kary na łagodniejsze np. pomoc przy budowie kościołów i klasztorów.
Jadwiga Śląska była niezwykle pobożną kobietą. Powstało powiedzenie, że: „jedna msza nie zadowoli księżnej”. Święta troszczyła się o potrzeby kościoła, pomagała biednym i odrzuconym, systematycznie otwierała placówki wspierające potrzebujących m.in. wędrowny szpital. Z własnego wyboru prowadziła życie oparte o twarde reguły np. chodziła boso, spała na niewygodnym materacu.
Gdy zmarł jej mąż zamieszkała w klasztorze trzebnickim, jeszcze mocniej angażując się w życie religijne mieszkańców Śląska. Ostatnie lata swojego życia poświęciła modlitwie, postom i umartwianiu.
Kogo i czego patronką jest św. Jadwiga Śląska?
Święta Jadwiga jest przede wszystkim patronką Polski (obok św. Wojciecha oraz św. Stanisława) i historycznego Śląska. Księżna czuwa nad uchodźcami, a także za jej pośrednictwem wierni proszą o pokój oraz pojednanie. W pandemii koronawirusa to święta z Andechs uznana została za pomocną patronkę podczas choroby.
Św. Jadwiga Śląska to również opiekunka miast np. Trzebnica, Berlin, Andechs, Wrocław, Dębica, Nowogrodźcca, Krosno Odrzańskie, a także patronka:
- województwa dolnośląskiego,
- piastów śląskich,
- diecezji w Goerlitz,
- archidiecezji wrocławskiej,
- pojednania polsko-niemieckiego,
- budownictwa sakralnego,
- wielu parafii i kościołów.
Zobacz też:
Skrócony życiorys Jadwigi z Bawarii
Święta Jadwiga Śląska już jako mała dziewczynka wiedziała, że w jej życiu najważniejszy jest Bóg i osoby potrzebujące.
Zobacz także:
- Jadwiga urodziła się między 1174 a 1180 rokiem (różne źródła – odmienne informacje) w zamku Andechs w Bawarii.
- Rodzicami dziewczynki był hrabia Bertolda VI von Andechs i Agnieszka von Rochlitz z rodu Wettynów.
- Jadwiga uczyła się w klasztorze benedyktynek koło Würzburga, w którym przełożoną była jej siostra.
- W wieku 12 lat poślubiła śląskiego księcia Henryka I Brodatego, z którym miała siedmioro dzieci (Bolesław, Konrad Kędzierzawy, Henryk II Pobożny, Agnieszka, Zofia, Gertruda, Władysław).
- W 1209 roku Jadwiga wraz ze swoim mężem złożyła śluby czystości.
- Przez całe swoje życie księżna pomagała potrzebującym, wykorzystując swój majątek i status społeczny.
Zajmowała się chorymi i wspierała biednych. Jednak jej wysiłki zdecydowanie przekraczały to, co dziś nazywamy działalnością charytatywną. Była to raczej przemyślana polityka społeczna. Nie tylko przy trzebnickim klasztorze leczono chorych. Jak wynika z zachowanych zapisków, Jadwiga odegrała ogromną rolę przy zakładaniu szpitala Świętego Ducha we Wrocławiu. Był to pierwszy tego typu ośrodek w jej księstwie. Stałą opiekę nad chorymi powierzyła augustianom — Ks. Artur Stopka.
- W 1229 roku Jadwiga wyżebrała wolność dla swojego męża z niewoli Konrada Mazowieckiego.
- Henryk – mąż Jadwigi zmarł 19 marca 1238 roku i to wtedy księżna oddała rządy Annie – żonie Henryka Pobożnego.
- 1238 roku Jadwiga złożyła śluby zakonne.
- W 1241 roku podczas ataku Mongołów na Polskę schroniła się w zamku w Krośnie Odrzańskim.
- W aktach kanonizacji stwierdzono 70 cudów za pośrednictwem św. Jadwigi Śląskiej.
Jej postać została dziś nieco przesłonięta przez imienniczkę – św. Jadwigę Królową. Tymczasem księżna śląska Jadwiga przez całe wieki była jedną z najpopularniejszych świętych nie tylko w Polsce i w Niemczech, ale w całej Europie. W jej ukochanej Trzebnicy w dawnym kościele opackim podziw budzi bodaj największy w Europie sarkofag wystawiony kobiecie. Do czasów Jana Pawła II była jedyną kanonizowaną kobietą żyjącą na ziemiach polskich. Już za życia mnich Caesarius pisał o niej: ‘kobieta pod każdym względem czcigodna — Ks. Tomasz Jaklewicz.
Jak i gdzie zmarła Jadwiga Śląska?
Przez 40 lat swojego życia Jadwiga nie żyła jak majętna kobieta: jadła dwa razu dziennie, często pościła, noc poświęcała na modlitwę, stosowała biczowanie. Surowe umartwianie powodowało, że święta stawała się coraz bardziej wykończona.
Św. Jadwiga Śląska zmarła w 1243 roku najprawdopodobniej 14 lub 15 października około godziny 17:00. Przyczyną śmierci była nieznana choroba, która doprowadziła do całkowitego wyniszczenia organizmu. Księżna miała ponad 60 lat, a za miejsce ostatniego jej tchnienia uważa się Trzebnice – miasto, w którym została pochowana.
Dokonania Świętej Księżnej Jadwigi
Jadwiga Śląska została kanonizowana na świętą 26 marca 1267 roku przez papieża Klemensa IV. Święta znana była jako księżna miłosiernego serca: pomagała potrzebującym, obniżała czynsze, chroniła ubogich od kar pieniężnych, odwiedzała chorych, rozdawała swój majątek tam, gdzie najbardziej go potrzebowano. Ponadto:
- prowadziła działalności dobroczynne,
- zorganizowała hospicjum dworskie,
- otworzyła wędrowny szpital dla ubogich, a kolejny dla trędowatych,
- ufundowała liczne kościoły i klasztory np. klasztor sióstr cysterek w Trzebnicy.
Dzień św. Jadwigi w Polsce
Wspomnienie liturgiczne św. Jadwigi Śląskiej odbywa się 16 października. Główna uroczystość w Polsce obchodzona jest w Sanktuarium Świętej Jadwigi Śląskiej (Trzebnica). To w tym dniu od 2010 roku cieszy również Święto Województwa Dolnośląskiego, podczas którego organizowane są różne wydarzenia kulturalne, turystyczne i sportowe.
Krótka modlitwa do św. Jadwigi
Wszechmogący i miłosierny Boże, dzięki Twoim natchnieniom święta Jadwiga usilnie zabiegała o pokój i pełniła dzieła miłosierdzia. Udziel nam swojej łaski, abyśmy za jej przykładem starali się o pokój i zgodę między ludźmi oraz służyli Tobie w cierpiących niedostatek. Amen.
Przeczytaj również:
Modlitwa o wstawiennictwo do św. Jadwigi
Jadwigo święta, z cnót swoich przesławna,
Ciebie ma we czci cały naród z dawna,
I za Patronkę przed Bogiem uznaje,
Opiece Twojej poleca swe kraje.
Fundujesz klasztor, zbierasz dziewic grono,
Mieścisz w nim córkę Bogu poświęconą.
I sama biorąc sukienkę zakonną,
Dajesz się Bogu na służbę dozgonną.
W modlitwach, postach byłaś ustawicznych,
Ubogim służąc w potrzebach ich licznych.
Słynęłaś darem proroczym, cudami,
Wstawiaj się, prosim, do Boga za nami.
Boże, co w świętych przedstawiasz nam wzory
Pogardy świata, głębokiej pokory;
Spraw to, abyśmy ich przykładem żyli,
Ciebie kochali, a światem gardzili.
Relikwie Jadwigi z Andechs
Grobowiec św. Jadwigi znajduje się w Bazylice i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy. Dopiero w 2010 roku w czasie renowacji sarkofagu, odkryto srebrną szkatułkę, w której dawniej umieszczono relikwie świętej. Ponadto relikwiarze można zobaczyć również w np.:
- głogowskiej kolegiacie,
- parafii rzymskokatolickiej Zmartwychwstania Pańskiego w Wałbrzychu,
- parafii rzymskokatolickiej pw. Męczeństwa Św. Jana Chrzciciela w Grzawi.
Kult świętej dotarł również za granice naszego kraju. Św. Księżna Jadwiga wyjątkowo czczona jest w Niemczech, Czechach, Austrii i na Węgrach. Prus Fryderyk II Wielki (król) ufundował katedrę berlińską św. Jadwigi, w której również można modlić się do relikwii patronki pokoju i pojednania.
Ikonografia chrześcijańska – św. Jadwiga Śląska
W ikonografii chrześcijańskiej księżna ukazywana jest jako młoda, zamężna i piękna kobieta. Św. Jadwigę Śląską zawsze cechuje nieszablonowy strój np. płaszcz książęcy z mitrą, skromny habit cysterski, długa suknia, diadem. Patronka Polski nierzadko trzyma w ręce buty, jednocześnie wyróżniając się nagimi stopami.
Święta Jadwiga Śląska w różnych dziełach sztuki prezentowana jest ze swoimi głównymi atrybutami:
- figurka Maryi,
- różaniec,
- makieta kościoła,
- krzyż,
- księga.
fot. Święta Jadwiga Śląska/ AdobeStock, zatletic
