Archiprezbiter to kapłan, który stoi pomiędzy diakonem a biskupem. Czym się zajmuje?

W tym artykule:

1. Kim jest archiprezbiter?
2. Czym zajmuje się archiprezbiter?
3. Podział archiprezbiterów w Kościele katolickim
4. Strój archiprezbitera w Polsce

Kim jest archiprezbiter?

Archiprezbiter to duchowny, który oficjalnie otrzymał urząd kapłański drugiego stopnia lub tytuł honorowy w Kościele katolickim. W hierarchii wszystkich godności, archiprezbiter znajduje się pomiędzy diakonem a biskupem. To wyróżnienie przyznawane pierwszym zastępcom biskupów, a świadczące o wyższej pozycji od diakona w tytułach kościelnych.

Czym zajmuje się archiprezbiter?

Archiprezbiter, pełniąc kluczową rolę w strukturze kościelnej, zajmuje się wieloma istotnymi zadaniami. Oto niektóre z nich:

• Opieka nad kościołem katedralnym – archiprezbiter jest odpowiedzialny za utrzymanie kościoła katedralnego, zarówno pod względem duchowym, jak i materialnym. Zakres obowiązków obejmuje ogólne dbanie o świątynię, a także organizowanie nabożeństw i ceremonii zgodnie z liturgią kościelną.
• Pełnienie funkcji zastępcy biskupa – w sytuacjach, gdy biskup nie może wykonywać swoich obowiązków, archiprezbiter podejmuje decyzje i działania w jego imieniu, dotyczące np. zarządzania diecezją, reprezentowania biskupa w oficjalnych sprawach, podejmowania decyzji administracyjnych.
• Koordynacja pracy duchownych – funkcją archiprezbitera może być również koordynowanie pracy kapłanów w dekanacie lub regionie, a także nadzorowanie działalności duszpasterskiej, edukacyjnej i społecznej.
• Działalność duszpasterska – archiprezbiter zajmuje się również bezpośrednią opieką duszpasterską nad wiernymi np. udzielaniem sakramentów, prowadzeniem katechezy i organizowaniem spotkań modlitewnych.
• Promowanie jedności w Kościele – duchowny, który otrzymał urząd kapłański drugiego stopnia, wspiera i promuje jedność między duchowieństwem a wiernymi, co jest kluczowe dla budowania wspólnoty kościelnej.
• Zarządzanie finansami – w niektórych przypadkach archiprezbiter może być również odpowiedzialny za: zarządzanie finansami kościoła katedralnego, nadzorowanie projektów inwestycyjnych, działalności charytatywne.

Warto jednak dodać, że współczesny archiprezbiter to również tytuł honorowy, który nie wiąże się z dodatkowymi obowiązkami, a wyróżnieniem za wkład osoby duchownej w życie Kościoła katolickiego. Od 1326 roku tytuł z urzędu przechodzi na kolejnego archiprezbitera zarządzającego parafią np. Bazyliką Mariacką w Krakowie.

Sprawdź również:

Infułat, czyli osoba duchowna Kościoła katolickiego, nosząca infułę. To zaszczyt dla biskupa?

Infułat to jeden z tytułów kościelnych otrzymywany przez duchownych za zasługi dla Kościoła katolickiego. Wyróżniony najwyższą godnością przez głowę Stolicy Apostolskiej, cieszy się wyjątkowym przywilejem płynącym z Watykanu – możliwość noszenia szat biskupich. Jednak decyzją papieża Franciszka: nikt więcej nie otrzyma godności infułata z Rzymu.

Podział archiprezbiterów w Kościele katolickim

W Kościele katolickim istnieją różni archiprezbiterowie, a oto główny podział:

• archiprezbiter honorowy – tytuł udzielany rektorom-kardynałom rzymskich bazylik jako wyróżnienie. W Polsce godność archiprezbitera honorowego przyznawana jest np. proboszczom Kościoła Mariackiego w Krakowie.
• archiprezbiter miejski (biskupi) – w dawnych czasach był to kapłan z kościoła katedralnego w diecezji, który służył jako główny pomocnik biskupa w wykonywaniu czynności liturgicznych.
• archiprezbiter kapitulny – wyróżniony kapłan będący członkiem kapituły kolegiackiej lub katedralnej, zajmujący się sprawami wspólnot.
• archiprezbiter wiejski – kapłan z dziejów Kościoła, który stał na czele lokalnego archiprezbiteratu. Z czasem nazwę zastąpiła funkcja dziekana, co sprawia, że współcześnie termin „dziekan" jest częściej stosowany do określenia tego tytułu.

Przeczytaj także:

Prałat przeszedł do historii? Tytuł honorowy w Kościele przyznany zasłużonym duchownym

Prałat to jeden z kilku tytułów, jakie może otrzymać kapłan za swoje zasługi dla Kościoła katolickiego. Tytuł oznacza nie tylko wyróżnienie, ale również obowiązki, które mogą być różnorodne w zależności od formy prałatury. W 2014 roku papież Franciszek dokonał znaczącej zmiany w przyznawaniu godności kościelnych. Teraz o prałacie dyskutuje się w kontekście przeszłości.

Strój archiprezbitera w Polsce

Szata archiprezbitera uzależniona jest od pełnionego urzędu. Archiprezbiter wiejski w rozumieniu dziekan, nie odznacza się specjalnym strojem i ciężko rozróżnić godność pośród innych duchownych. Natomiast archiprezbiter honorowy np. proboszcz Katedry Mariackiej ma prawo nosić infułę (mitrę) na terenie swojego kościoła.