Lyocell to tak zwane włókno celulozowe III generacji. Powstaje w procesie przetwarzania pulpy drzewnej i może z powodzeniem imitować wiele innych materiałów. Jego ogromną zaletą jest wysoka biodegradowalność. Lyocell, zwany też tencelem, jest także chwalony za wytrzymałość i przewiewność. Jest on jeszcze dość drogim materiałem, istnieje jednak szansa, że w ciągu najbliższych lat stanie się dużo popularniejszy, a co za tym idzie tańszy. Czym jest lyocell i do czego można go zastosować?
Lyocell: co to jest?
Lyocell, znany także pod nazwą tencel, to rodzaj tkaniny podobnej do jedwabiu, wytwarzanej z masy celulozowej. Jego właściwości są zbliżone do właściwości innych materiałów pochodzenia roślinnego, takich jak bawełna czy len. Tkaninę tę wynaleziono w roku 1972 w USA i do dziś jest nazywana "zrównoważoną ekologicznie" propozycją. Wynalezienie tencelu było odpowiedzią właśnie na poszukiwania surowców przyjaznych dla środowiska.
Lyocell jako materiał jest bardzo wszechstronny i użyteczny. W zależności od sposobu wykończenia z powodzeniem imituje zamsz i jedwab. Można też z powodzeniem farbować go na różne kolory i pokrywać wzorami. Występuje jako czysta tkanina, ale jest też wykorzystywany jako dodatek.
Photo: Adobe Stock
Lyocell: jak powstaje?
Proces produkcji lyocellu może na pierwszy rzut oka przypominać proces produkowania wiskozy. Różni się jednak zastosowanymi w nim substancjami chemicznymi i procedurami. Powstawanie lyocellu jest fachowo określane "wirowaniem rozpuszczalnikowym". Pulpa drzewa używana do produkcji tego materiału pochodzi głównie z gatunków popularnych w USA, choć występujących też w innych częściach świata takich jak dąb, brzoza oraz eukaliptus. Umieszczane w komorach fermentacyjnych drewno mięknie i zmienia się w pulpę celulozową. Oczyszczoną pulpę zwija się następnie w zwoje.
Kolejnym krokiem w produkcji materiału jest rozdrobnienie celulozy i zanurzenie w roztworze tlenku aminy. Po dokładnym rozpuszczeniu się celulozy powstały roztwór jest przepuszczany przez filtry, a następnie przez specjalne głowice o małych otworach. Tak formują się włókna. Kolejny etap to mycie powstałych włókien oraz odparowywanie z nich wody przy użyciu wysokiej temperatury. Następnie muszą one zostać pokryte mydłem, silikonem lub innym środkiem umożliwiającym ich rozdzielenie. Ostatni etap to ściskanie i łączenie włókien w gotową tkaninę - lyocell.
Zobacz także:
ZOBACZ TEŻ:
Lyocell: co z niego uszyć?
Lyocell, podobnie jak wiskoza, jest materiałem niezwykle wszechstronnym i coraz częściej szyje się z czystego lyocellu, bez domieszek innych tkanin. Sprawdza się on jako materiał na bluzki, koszule, lekkie i zwiewne sukienki czy spódnice. Można z niego szyć zarówno koszule damskie, jak i męskie. Lyocell to tkanina stworzona do noszenia w szczególnie ciepłe dni. Jest bardzo przyjemna w dotyku i skutecznie przepuszcza powietrze. Coraz częściej tencel jest składnikiem takich materiałów, jak dżins i chino.
Lyocell można także z powodzeniem łączyć z innymi materiałami, szczególnie takimi jak jedwab i imitacje jedwabiu, bawełna, len, nylon, poliester, wełna. Niektóre z nich dzięki dodatkowi lyocellu stają się odporniejsze na zniszczenia, inne bardziej przewiewne lub zwyczajnie milsze w dotyku i noszeniu. Nie należy obawiać się dodatków tego włókna w odzieży z materiałów uważanych za bardziej szlachetne.
Wytrzymałość i moc włókien lyocellu sprawiają, że jest on także tkaniną odpowiednią do zastosowania w opatrunkach medycznych.
Photo: Koszula z lyocellu / Mohito
ZOBACZ TEŻ:
Lyocell: zalety
Ekologia: lyocell jest nowoczesnym włóknem o licznych zaletach. Przede wszystkim zaskakuje poziom jego biodegradawalności. Tkanina ulega biodegradacji w ciągu 6 tygodni, jeśli jest kompostowana. Co więcej sama produkcja włókna jest niezwykle szybka i oszczędna - trwa w całości do kilku godzin i pochłania małe zużycie wody (260 litrów/kg materiału). W procesie produkcji nie powstają też żadne toksyczne produkty uboczne, a stosowane środki chemiczne również są bezpieczne. Co więcej, tlenek aminy może być recyklingowany i użyty ponownie.
Użytkowanie: llyocell jest nie tylko bezpieczny dla środowiska. Dobrze sprawdza się także pod względem właściwości użytkowych. Absorbuje wodę lepiej niż bawełna i skutecznie przepuszcza powietrze. Sprzyja także regulowaniu temperatury ciała. Lyocell to również rozwiązanie dla alergików i osób o wyjątkowo wrażliwej skórze. Jest hipoalergiczny (chyba, że został pofarbowany uczulającymi barwnikami) i bywa uznawany za antybakteryjny. Dzięki swojej miękkości nie podrażnia też delikatnej skóry. To także dobry wybór dla osób, którym dokucza problem nadmiernego pocenia się lub problemy skórne pod wpływem potu.
Dużą zaletą lyocellu jest jego wszechstronność i możliwość wykończenia na różne sposoby. W zależności od długości włókien może on z powodzeniem przypominać różne znane materiały (bawełna, jedwab, zamsz). Sprawdza się także jako domieszka, poprawiając właściwości tkanin naturalnych i syntetycznych.
Lyocell: wady
Lyocell to materiał niepozbawiony pewnych wad. Przede wszystkim, niezbyt dobrze chłonie barwniki naturalnego pochodzenia. Dlatego do barwienia lyocellu używa się silnych barwników chemicznych, niejednokrotnie szkodliwych dla środowiska i uczulających, co zaprzecza nieco ogólnemu wizerunkowi tencelu jako ekologicznego materiału. Farbowanie lyocellu jest trudnym i kosztownym procesem.
Niektóre rodzaje lyocellu są wzmacniane dodatkowo przy użyciu celulaz. Niestety, taki zabieg także sprawia, że ekologiczność produkcji znacznie maleje. Technologia produkcji lyocellu jest też stosunkowo droga, a to przekłada się na ostateczną cenę produktu. Lyocell jest mało dostępny, a także dwa razy droższy niż wiskoza czy bawełna.
Lyocell: jak suszyć?
Nie należy mocno wykręcać ani wyciskać mokrego materiału, ponieważ może ulec odkształceniom. Niewskazane jest także wieszanie mokrych lyocellowych ubrań do suszenia - lepiej jest rozłożyć je na płasko, dzięki temu się nie odkształcą. Tencel można za to suszyć przy użyciu suszarek bębnowych - to spore ułatwienie w dbaniu o materiał.
Czy lyocell się kurczy? Niestety tak, pod wpływem gorącej wody, żelazka czy pary może on ulec skurczeniu. Co więcej, mokre i nasączone wodą włókna tracą niemal połowę swojej odporności na rozciąganie, co może niestety skutkować ich przerwaniem.
Dobrą wiadomością jest to, że lyocell jest odporny na powstawanie trwałych plam. Utrudnione wchłanianie barwników objawia się także w taki sposób, co stanowi niezaprzeczalną zaletę materiału.
Lyocell: prasowanie
Lyocell to jedna z tkanin przyszłości, dlatego użytkownicy wymagają od niej specjalnych właściwości, usprawniających codzienne użytkowanie. Jedną z nich jest mała podatność na zagniecenia. To wspaniała wiadomość dla każdego, kto nie lubi prasować, a przy tym chciałby nosić ubrania wyglądające schludnie i bez tworzących się w ciągu dnia zagnieceń. Nie oznacza to jednak, że każdy lyocell będzie tkaniną niegniotącą. Niektóre sploty bardziej niż inne sprzyjają gnieceniu.
Jeśli na lyocellu powstaną drobne zagniecenia, można go wyprasować bez większego wysiłku i problemu. Dla bezpieczeństwa warto prasować na lewej stronie. Żelazko powinno być ustawione na najniższej dostępnej temperaturze, ponieważ zbyt wysoka może uszkodzić celulozę, z której stworzony jest tencel. Jeśli ubranie uszyte ze 100% lyocellu jest szczególnie delikatne i cienkie, warto prasować je przez dodatkową warstwę materiału.
PRZECZYTAJ TAKŻE:
