Koszyczek wielkanocny: historia

Początki święcenia pokarmów sięgają VII wieku, zaś w polskiej tradycji zwyczaj ten przyjął się pod koniec XIII wieku. Obecnie zaś święconka, czyli pokarmy zanoszone do kościoła i tam poświęcane w Wielką Sobotę, jest jednym z ważnych symboli wielkanocnych. Każdy z produktów nawiązuje do okresu przeżywania męki i Zmartwychwstania Jezusa. W dawnej Polsce oprócz soli, pieprzu, chleba, jajka i wędlin, w koszyczku znajdowały się także: słonina, masło, sery, a niekiedy także wino czy miód. Zwyczaj zanoszenia święconki do kościołów jest stosunkowo młody, ponieważ w Polsce na dobre utrwalił się dopiero w XIX wieku.  

W czasach przedchrześcijańskich Słowianie również składali dary bóstwom podczas przesilenia wiosennego, aby w ten sposób wyrazić swoją radość z powodu zakończenia zimy i budzącej się do życia przyrody.  

Zobacz także: 

Co do koszyczka wielkanocnego?

W koszyczku wielkanocnym powinny znaleźć:  

Każdy pokarm wkładany do koszyczka wielkanocnego z przybraniem posiada wyjątkowe znaczenie, które odnosi się do Zmartwychwstania Pańskiego. Właśnie dlatego święconka jest niezwykle ważnym symbolem wiosennych świąt. Nawiązuje do chrześcijańskiej tradycji. Poświęcone w kościele koszyczki lądują następnie na stole, a produktami, które znajdują się w ich wnętrzu, dzielimy się z najbliższymi, składając sobie przy tym najlepsze życzenia.  

Koszyczek wielkanocny ze święconką - znaczenie pokarmów

Śniadanie w Wielką Niedzielę ma wymiar symboliczny i duchowy. Pokarmy ze święconki upamiętniają wydarzenia śmierci i powstania z umarłych Jezusa. Nawiązują do odrodzenia, nowego początku i zwycięstwa. 

To, co powinno być w koszyku wielkanocnym, jest związane z przeżywaniem religijnego wymiaru wielkanocnych świąt. Pokarmy w koszyczkach wielkanocnych odnoszą się do ofiary Jezusa, jego męki oraz pokonania śmierci. Wskazują również na odkupienie, triumf oraz oczyszczenie.  

Zobacz także:

Zobacz także: 

Co symbolizuje chleb w koszyku wielkanocnym? 

Dawniej zamiast chleba święcono wyłącznie Paschę (Paska). Pascha to wypiek złożony z mąki (pszennej, żytniej lub gryczanej), drożdży (lub zakwasu), imbiru, liści bobkowych i szafranu. Wypiek ten można udekorować krzyżem lub koroną cierniową wykonaną z np. gałązek. Zwyczajowo pascha miała kształt okrągły. Pascha jest symbolem Chrystusa jako chleba życia.  

Chleb, który zastąpił Paschę, ma takie samo znaczenie. Jest więc symbolem ciała chrystusowego. Ma zapewniać pomyślność i dostatek.  

Jajka w koszyczku wielkanocnym 

Jajko jest symbolem początku, nowego życia, narodzin oraz zmartwychwstania. Powinny więc znaleźć się w koszyczku wielkanocnym, zaś na świątecznym stole mogą pojawić się jajka w majonezie lub jajka faszerowane.  

Kolorowe pisanki, wydmuszki, kraszanki, wyklejanki będą zaś piękną dekoracją na Wielkanoc.  

Zobacz także: 

Co symbolizuje sól wielkanocna? 

Sól jest symbolem trwałości, nieśmiertelności oraz ochrony życia ludzkiego (osobistego i społecznego) od rozkładu i popsucia. Tak jak sól zabezpiecza pokarmy, które ludzie spożywają, tak też zabezpiecza zdrowie duchowe ludziom oraz całemu społeczeństwu. Sól jest również symbolem gościnności oraz przymierza między człowiekiem a Bogiem. Soli przypisuje się również właściwości lecznicze zatem jest ona również symbolem nawrócenia oraz oczyszczenia serca. 

Co oznacza kiełbasa w koszyku wielkanocnym? 

Szynka, kiełbasa, mięso oraz wędliny są symbolem dobrobytu, dostatku. W kontekście święconki jest to również symbol ofiary z paschalnego baranka.  

Ser w koszyczku wielkanocnym  

Jest symbolem przyjaźni między człowiekiem a zwierzętami domowymi. 

Chrzan w święconce 

Kiedyś rozpoczynano śniadanie wielkanocne od zjedzenia całej laski chrzanu, po to, aby ustrzec się od bólu zębów oraz dolegliwości żołądkowych. Teraz można przygotować zupę chrzanową zamiast żurku. Chrzan jest symbolem pokonania goryczy męki Chrystusa. 

Zobacz także: 

Babka wielkanocna - co symbolizuje? 

Babka wielkanocna jest symbolem umiejętności oraz doskonałości. Tradycyjnie powinien być to wypiek własny, a nie kupiony. 

Baranek wielkanocny 

Baranek wielkanocny jest on symbolem Baranka Bożego oraz jego ofiary. Chrystus umarł na krzyżu za grzechy ludzi. Swoją śmierć przyjął pokornie jak baranek. Stąd też w Chrystusie dopatrujemy prawdziwego baranka wielkanocnego. 

Baranek w koszyczku wielkanocnym może być wykonany z chleba bądź cukru. 

Woda 

Jest symbolem Ducha Świętego. Duch Święty obmywa nas z win grzechu. Woda zatem jest symbolem nowego narodzenia człowieka oraz życia. 

Zobacz także: 

Ozdoby do koszyczka wielkanocnego

Koszyczek wielkanocny możemy przyozdobić tradycyjnie lub minimalistycznie w nowoczesnym stylu. Ważne jest, aby miał charakter odświętny i zawierał to, co najważniejsze. W tym pierwszym postawmy na haftowaną serwetę przykrywającą całość, wiklinowy koszyk, ozdobne żółte czy białe tasiemki dekorujące rączkę koszyczka wielkanocnego. Do tego świetnie sprawdzą się lamówki serwetek wokół jego podstawy. 

W przypadku tego drugiego możemy postawić na żółty, biały lub wiosenny zielony kolor w jednym wydaniu. Ciekawie będą się prezentować monotematyczne akcenty kurczaka czy też pisanek w jednym kolorze. Bez względu na rodzaj wybranego stylu, nie zapomnijmy o akcentach roślinnych, w tym: 

  • baziach, 
  • forsycji, 
  • mimozie, 
  • gałązkach bukszpanu, 
  • gałązkach cisu, 
  • innych roślinach i kwiatach sezonowych.