Co to są cechy charakteru?
Każdy człowiek jest niepowtarzalną, wyjątkową jednostką, obdarzoną specyficznymi cechami charakteru. Psychologia określa charakter jako zbiór cech, które mają decydujący wpływ na nasze zachowanie w różnych sytuacjach. Cecha charakteru jest często określana w kategoriach pozytywnej bądź negatywnej.
Warto pamiętać, że charakter i składające się na niego cechy charakteru, są rozwijane i kształtowane przez całe życie człowieka.
Z upływem czasu, zmianami, jakie następują w życiu i podejmowanymi przez nas decyzjami – dochodzi do zmian cech charakteru. Jest to spowodowane procesami zachodzącymi w organizmach, rozmaitymi sytuacjami, powtarzalnymi zdarzeniami lub nieoczekiwanymi wyzwaniami. Oznacza to, że charakter jak najbardziej może się więc przekształcać i ewoluować.
Cechy charakteru człowieka to złożone i fascynujące zagadnienie. Wywierają one silny wpływ na nasze doznania, przeżycia, wydarzenia, środowisko, a także geny. Nie da się ukryć, że kształtują nasze życie i jego jakość.
Część z nas, z powodu doświadczeń z najmłodszych lat życia, w dorosłości będzie potrzebowała harmonii i spokoju, podczas gdy inni będą pragnęli nieustannego poczucia wolności.
Zobacz także:
Charakter a osobowość – różnice
Pamiętajmy, że czym innym jest osobowość, a czym innym są cechy charakteru. Osobowość obejmuje właściwości fizyczne, temperament, intelekt – i jest przy tym względnie stała. Są to po prostu zestawy naszych cech charakterystycznych.
Zobacz także:
Jakie są cechy charakteru?
Każdy człowiek nosi w sobie pozytywne i negatywne cechy charakteru. Wszystkie one składają się na jego ogólny obraz.
Cechy osobowości, które dotyczą każdego z nas, choć na różnych biegunach, to przede wszystkim:
- introwersja – skierowanie do wewnątrz, bogata wyobraźnia, chęć do przebywania w samotności;
- ekstrawersja – skierowanie na zewnątrz, łatwość w nawiązywaniu kontaktów, otwartość na innych, lepsze samopoczucie w grupie niż w samotności;
- potrzeba bliskości – ciepło, serdeczność, wchodzenie w emocjonalne relacje;
- potrzeba dystansu – rzeczowość, świadomość swoich potrzeb, obiektywizm, powściągliwość;
- myślenie abstrakcyjne – zainteresowanie ideami, a nie rzeczami, poszukiwanie głębi, uniwersalnych reguł;
- myślenie konkretne – zajmowanie się rzeczami, a nie ideami, prostota myślenia, zwracanie uwagi na pierwszoplanowość;
- potrzeba stałości – uporządkowanie, pedantyzm, planowanie, poprawność;
- potrzeba zmiany – kreatywność, niekonwencjonalność, otwartość na nowości;
- stabilna emocjonalność – odporność na stres, nieuleganie emocjom i wpływom, trzeźwość;
- silna emocjonalność – wrażliwość, brak powściągliwości, częste wahania nastrojów, intensywność przeżywanych uczuć i emocji.
Pozytywne cechy charakteru
Dobre cechy charakteru (inaczej pozytywne) poprawiają jakość naszego życia oraz naszych relacji z innymi ludźmi. Mogą być pomocne w osiągnięciu sukcesu, a oprócz tego są przydatne na wielu płaszczyznach życia.
Pozytywne cechy charakteru – lista:
- Uczciwość – to cecha, która sprawia, że jesteśmy bardzo dobrze odbierani przez spotykanych na naszej drodze ludzi. Cecha ta jest w sposób szczególny doceniana przez pracodawców, nauczycieli, kolegów, partnerów życiowych – w zasadzie wszystkich. Składa się na nią przestrzeganie ogólnie przyjętych norm, wywiązywanie się z wcześniej złożonych obietnic czy dotrzymywanie słowa. Osoba uczucia posiada w sobie silny kompas moralny, który nie pozwala jej podejmować decyzji, które wiązałyby się ze złamaniem reguł i niedotrzymaniem słowa.
- Zaradność – ciężko byłoby poradzić sobie w dorosłym życiu bez bycia osobą zaradną. Z zaradnością ściśle wiąże się inna cecha pozytywna – samodzielność. Dzięki niej jesteśmy w stanie sprostać wielu życiowym wyzwaniom, wykazujemy się większą odpornością na sytuacje stresowe, potrafimy pracować pod presją czasu. Zaradność i samodzielność to cechy, które w sposób szczególny cenimy u wszelkich autorytetów (naszych rodziców, dziadków, nauczycieli, przewodników duchowych) oraz partnerów życiowych. Jest to związane z przewidywaniem przyszłości oraz braniem odpowiedzialności za własne decyzje.
- Komunikatywność – dzięki temu bez trudu nawiązujemy relacje z innymi ludźmi. Nie mamy też trudności w kontaktach z klientami w pracy, nauczycielami w szkole itp. Komunikatywność obejmuje nie tylko zdolność do budowania relacji, ale także umiejętność aktywnego słuchania drugiej strony oraz umiejętność precyzyjnego i rzeczowego wyrażania swojego zdania. Wiąże się z łatwością formułowania myśli i zdolnościami retorycznymi.
- Sumienność – ta cecha wiąże się ściśle z obowiązkowością. Jest szczególnie ceniona w życiu szkolnym oraz zawodowym. Dzięki niej jesteśmy odbierani jako osoby dokładne, rzetelne, przykładające się do swoich obowiązków, a także do pracy. To pomaga budować zaufanie i wspiera w tworzeniu trwałych relacji.
- Uprzejmość, grzeczność – na te cechy składają się takie elementy jak: właściwe zachowanie w danych sytuacjach, traktowanie innych z szacunkiem, gotowość do niesienia pomocy, serdeczność w kontaktach z ludźmi. Gwarantuje nam to przyjazne relacje międzyludzkie. Osoba uprzejma jest dobrze postrzegana przez społeczeństwo.
- Asertywność – dzięki asertywności potrafimy z szacunkiem dla siebie i innych odmawiać w rozmaitych sytuacjach, nie raniąc przy tym uczuć drugiej strony. Można się jej wyuczyć. To bardzo cenna cecha nie tylko w obszarze zawodowym, ale również w kwestii relacji z bliskimi osobami i partnerem.
- Empatia – jest połączona z wrażliwość. Dzięki niej rozumiemy uczucia i emocje innych ludzi, potrafimy się wczuć emocjonalnie w ich stany. To sprzyja zawieraniu głębokich więzi i budowaniu porozumienia.
Pozytywnych cech charakteru można wymienić znacznie więcej. Skupiliśmy się na najważniejszych z nich. Są to te cechy, które cenimy u innych i chętnie chcielibyśmy widzieć je u siebie.
Zobacz także:
Negatywne cechy charakteru
Negatywne cechy charakteru (przez niektórych określane jako złe cechy charakteru) mają pejoratywny wpływ na codziennie funkcjonowanie. Z ich powodu jesteśmy źle odbierani przez innych, możemy mieć problemy w pracy oraz życiu osobistym. Warto zatem nad nimi pracować i starać się je eliminować.
Negatywne cechy człowieka to:
- Lenistwo – ta cecha nie pomaga nam w osiąganiu sukcesów czy pozyskaniu dobrej pracy. Niepotrzebne unikanie obowiązków lub odwlekanie ich w czasie sprawia, że drażnimy nasze otoczenie i możemy być przez to mniej lubiani. Jest to zupełne zatracenie swoich ambicji i talentów.
- Nieuczciwość – jest to postawa związana z nieumiejętnością lub niechęcią do przestrzegania ogólnie przyjętych norm i zasad. Składa się na nią również nieumiejętność dotrzymywania danego słowa czy obłuda – dwulicowość, fałszywość. To bardzo zła cecha, która jest społecznie piętnowana.
- Lekkomyślność, naiwność – są to cechy osób łatwowiernych, uległych, działających bez przewidywania konsekwencji swoich poczynań. Wiąże się to z brakiem roztropności i często również przykrymi konsekwencjami swoich czynów bądź decyzji.
- Próżność – związane z tą cechą są również zachłanność i pazerność. Osoby takie wyróżnia skąpstwo oraz chciwość. Nie lubią się też dzielić z innymi. Dla nich liczy się tylko i wyłącznie własna korzyść.
- Egoizm, egocentryzm – nadmierna koncentracja na sobie i spełnianiu wyłącznie swoich zachcianek jest odbierana negatywnie przez otoczenie. Osoby takie bowiem stawiają siebie ponad innych i nierzadko nie potrafią dbać o uczucia innych. Związek z egoistą jest niezwykle trudny i wymaga od tej osoby zmiany postępowania.
- Arogancja – z tą cechą wiąże się także zuchwałość. Osoby aroganckie zazwyczaj nie szanują zdania innych, lekceważą ich uczucia, są nieżyczliwe i wykazują nadmierną pewność siebie.
- Wścibskość – jest to wyjątkowo pejoratywnie odbierana cecha. Nikt bowiem nie lubi, gdy inni nadmiernie wtrącają się w jego sprawy. Osoby wścibskie są utożsamiane z plotkarzami pozbawionymi tupetu. Chociaż nikt nie prosi ich o radę ani komentarz, nie są w stanie się powstrzymać.
Jakie cechy charakteru lubią mężczyźni?
Mężczyźni cenią w kobietach to, czego sami nie mają lub z różnych powodów nie okazują. Chcą, aby ich partnerka była dla nich osobą wspierającą. Atrakcyjność płci pięknej to więc nie tylko wygląd. Poznaj cechy charakteru kobiety, które szczególnie lubią mężczyźni.
Atrakcyjne cechy charakteru dla mężczyzn to przede wszystkim:
- ciepło,
- życzliwość,
- łagodność,
- pogoda ducha,
- wrażliwość,
- emocjonalność,
- pewność siebie,
- samodzielność.
Warto pamiętać, że jest cechy charakteru kobiet to wyjątkowa mieszanka i u każdej ten zestaw będzie kształtował się nieco inaczej. Akceptacja siebie oraz poczucie własnej wartości zawsze są czymś, co podoba się przeciwnej stronie. Dawniej polecano się kobietom, by udawały nieco nieporadne w niektórych sytuacjach, aby mężczyźni mogli się przed nimi wykazać. Na szczęście tak stereotypowe i krzywdzące przekonanie obecnie nie jest akceptowane, a panowie nie szukają kobiet całkowicie nieporadnych życiowo, którymi będą się musieli opiekować niemal jak dziećmi. W zbudowaniu zdrowej i wartościowej relacji ważna jest również szczerość, wyrozumiałość oraz wdzięczność.
Zobacz także:
Męskie cechy charakteru – jakie z nich lubią kobiety?
Kobiety są różne i także ich oczekiwania względem partnerów bywają odmienne. Najczęściej jednak doceniają u mężczyzn takie cechy jak:
- zaradność życiowa, samodzielność,
- odwaga,
- siła (psychiczna oraz fizyczna),
- umiejętność okazywania czułości,
- umiejętność mówienia o swoich uczuciach i emocjach,
- pewność siebie,
- szczerość, prawdomówność,
- pracowitość.
Większość pań ceni u mężczyzn takie cechy charakteru, jakie są im przypisywane kulturowo. W związku z tym, pożądane są u niego takie cechy jak zaradność, pracowitość i odwaga. Bardzo często ten zestaw uzupełniony jest o wrażliwość i umiejętność okazywania uczuć.
Najważniejsze cechy w związku
Zarówno dobre cechy kobiety, jak i dobre cechy mężczyzny w nawiązaniu do związku i rodziny są ściśle związane z umiejętnością dobrej komunikacji, chęciami do działania oraz dążenia do porozumienia i zjednoczenia.
Jeśli więc dwie osoby chcą stworzyć ze sobą trwały związek oparty na solidnych fundamentach, powinni odnaleźć w sobie następujące cechy:
- szczerość,
- bezinteresowność,
- skłonność do kompromisów,
- opanowanie,
- odpowiedzialność,
- akceptacja,
- wyrozumiałość,
- optymizm i pogoda ducha.
Zobacz także:
Toksyczny partner – cechy
Nie każdy związek jest udany i mimo początkowych dobrych rokowań, z czasem zaczynają objawiać się niepokojące sytuacje. Jeżeli jedna strona daje więcej a mimo tego ma wrażenie, że nadal nie jest wystarczająco zaangażowana i dodatkowo spotyka się z ciągłymi pretensjami, może to być oznaką toksycznego partnera.
Toksyczne cechy charakteru nie muszą być od razu zauważone. Taka osoba potrafi długo ukrywać swoje intencje i doprowadzać do powolnego, ale skutecznego rozchwiania emocjonalnego swojego partnera bądź partnerki. Czyni to głównie poprzez manipulacje oraz zaniżanie poczucia jej wartości. Nieustanna krytyka, stosowanie szantażów oraz urządzanie scen zazdrości z czasem przybierają na sile.
Oto cechy toksycznej osoby:
- zaniżona samoocena i zupełny brak pewności siebie,
- agresywność,
- obłuda i skłonności do kłamstw i manipulacji,
- nieczułość,
- despotyzm,
- fałszywość,
- hipokryzja.
Cechy narcyza w związku
Związek z toksyczną osobą to nie jedyna rzecz, jaka może nam się przytrafić. Kolejną pułapką jest wejście w głęboką relację z narcyzem. Może to objawiać się na wiele różnych sposobów, dlatego warto mieć otwarte oczy i starać się wyłapywać wszelkie czerwone flagi oraz reagować adekwatnie do sytuacji.
Głównym symptomem jest całkowite skupienie się na odczuciach, planach, marzeniach, predyspozycjach i życiu tylko jednej ze stron związku. Jeżeli czujesz, że zamiast szacunku i empatii otrzymujesz nadmierne dawki egoizmu i arogancji – jest to poważny znak, że twój partner lub partnera wykazuje osobowość narcystyczną.
Poznaj też inne zachowania i cechy narcyza w związku:
- przekłada własne potrzeby nad partnera,
- nie potrafi okazać wsparcia i empatii,
- nigdy nie przyzna się do winy,
- jest arogancki i zadufany w sobie,
- jest zazdrosny o sukcesy partnera,
- ma w sobie poczucie wyższości,
- Domaga się komplementów,
- jest drażliwy i skupia się tylko na sobie,
- zawsze ma racje,
- musi być w centrum uwagi.
Zobacz także:
Cechy charakteru – czy można je zmienić?
Cech charakteru nie trzeba zmieniać, bo to dzieje się przez całe nasze życie. O ile temperament jest stały i jedni reagują bardziej emocjonalnie od innych, to jednak żaden człowiek nie jest statycznym, ustalonym bytem.
Praca nad cechami charakteru powinna polegać głównie na pracy nad samoakceptacją i samoświadomością. Warto pamiętać o tym, że jako ludzie jesteśmy bardzo zmienni, dynamiczni, a to oznacza, że zawsze w danej sytuacji jesteśmy sobą – niezależnie od tego, czy się złościmy, przeżywamy radość, czy pochłonęła nas rozpacz.
Jeśli zależy nam np. na tym, aby walczyć z naszymi wadami, warto rozpocząć od rozmowy z ludźmi. Bardzo cenne będą dla nas informacje zwrotne otoczenia na nasz temat. Natomiast jeżeli czujemy, że jakiekolwiek próby walki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, warto rozważyć rozmowę z psychologiem.
Zobacz także:
Jakie cechy charakteru kształtuje sport?
Sport jest bardzo ciekawym wyzwaniem dla kształtowania w nas pozytywnych cech charakteru. Uczy nas systematyczności, swego rodzaju pracowitości, dbałości o nasze zdrowie.
Oprócz tego dzięki niemu stajemy się mniej zestresowani i rzadziej reagujemy zbyt impulsywnie - o ile uprawiamy go w ramach hobby, a nie zawodowo. W przypadku sportów zespołowych uczy współpracy z innymi, komunikatywności, przestrzegania ustalonych reguł.
Dodatkowo dzięki niemu stajemy się odpowiedzialni, sumienni, konsekwentni w działaniu. Wadą może się okazać wywoływanie stresu, zwłaszcza w sytuacji, gdy uprawiamy sport czynnie, zawodowo (a nie tylko rekreacyjnie albo dla przyjemności).
Jeśli ktoś ma niską samoocenę i nie jest odporny na krytykę, to porażki związane z nieumiejętnością osiągania sukcesów sportowych mogą mu dodatkowo obniżać poczucie własnej wartości.
Warto uprawiać sport, aby kształtować w sobie cenne, pozytywne cechy charakteru i wyrabiać właściwe nawyki, ale róbmy to ze zdrowym dystansem i nie oczekujmy od siebie zbyt dużo.
Treść artykułu opublikowana pierwotnie 14 kwietnia 2020 r.
