Możesz sobie nie zdawać sprawy z tego, że chorujesz na cukrzycę, bo nie sprawia bólu. Pierwsze jej objawy – zwiększone pragnienie, senność, oddawanie dużej ilości moczu – niekiedy umykają uwadze. Dlatego badaj raz na 3 lata poziom cukru we krwi. Jeśli przekroczy wartość 100 mg/dl, trzeba będzie sprawdzić, czy nie masz cukrzycy.

[adsense]

Insulinozależna

Tak nazwano cukrzycę typu 1, czyli młodzieńczą. Zazwyczaj rozwija się u dzieci i osób poniżej 30. roku życia. Stanowi ok. 15% przypadków tej choroby. Bezpośrednią jej przyczyną jest zanik w trzustce komórek beta, wytwarzających insulinę. To hormon, który umożliwia przenikanie do komórek glukozy, źródła energii. Gdy brakuje insuliny, komórki głodują, a krążący we krwi nadmiar cukru uszkadza naczynia krwionośne i komórki nerwowe. Cukrzycy typu 1 nie potrafimy zapobiec. Nagle komórki beta zaczynają niszczyć nasz własny układ odpornościowy. Może się to zdarzyć np. po infekcji wirusowej, wskutek silnego stresu. Objawy tej odmiany choroby trudno przeoczyć. Są to: silne pragnienie, wydalanie dużej ilości moczu, gwałtowne chudnięcie, osłabienie, trudna do opanowania senność.  
LECZENIE
Ponieważ trzustka przestaje wytwarzać insulinę, trzeba ten hormon wstrzykiwać podskórnie do końca życia (podany doustnie zostałby strawiony w przewodzie pokarmowym). Insulinę aplikuje się za pomocą penów, automatycznych strzykawek z wymiennym dozownikiem. Wystarczy ustawić pokrętłem dawkę leku, założyć cienką jak włos igiełkę, a następnie nacisnąć przycisk. Można też podawać insulinę za pomocą pompy (NFZ jej nie refunduje), z którą diabetyk się nie rozstaje. Podając insulinę co kilka minut, naśladuje ona pracę trzustki. Diabetykom ułatwiają życie także leki. Dziś dostępne są rożne preparaty, dzięki którym można odtworzyć w miarę wiernie działanie trzustki. Przez całą dobę wydziela ona niewielką ilość insuliny (tzw. podstawową), co naśladują insuliny średnio- lub długodziałające wstrzykiwane raz na dobę. Natomiast w chwili jedzenia trzustka gwałtownie zwiększa produkcję, dlatego też przed posiłkami podaje się insuliny krótkodziałające. Nowoczesne preparaty uwalniają diabetyka od rygorystycznego przestrzegania godzin jedzenia. Mogą też być wstrzykiwane tuż przed posiłkiem.

Insulinoniezależna

Określenia tego używa się w stosunku do cukrzycy typu 2, czyli dorosłych. Cierpi na nią blisko 80% diabetyków. Są to z reguły ludzie dojrzali, po 45. roku życia. Tej odmianie choroby można zapobiec, nawet jeśli ma się do niej skłonności genetyczne. Pracujemy na nią przez wiele lat, prowadząc niezdrowy tryb życia. W przypadku cukrzycy typu 2 trzustka bowiem wytwarza insulinę, ale jest jej zbyt mało lub też komórki na nią nie reagują. Nie może więc przedostać się do ich wnętrza glukoza. Najczęstszą przyczyną jest niewłaściwe odżywianie i siedzący tryb życia, prowadzące do otyłości. Nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększa bowiem zapotrzebowanie na insulinę i osłabia jej działanie. Cukrzyca typu 2 rozwija się powoli. Zazwyczaj bywa rozpoznawana dość późno. Jej objawy to uczucie zmęczenia, zwiększone pragnienie i wydalanie moczu, trudne gojenie się nawet małych ranek, grzybice, pogorszenie wzroku. Towarzyszy jej często nadciśnienie, podwyższony poziom cholesterolu i trojglicerydów. Wraz z wiekiem ryzyko tej choroby wzrasta, bo starzenie się zmniejsza wrażliwość tkanek na insulinę.  
LECZENIE
Uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby, ale zazwyczaj zaczyna się je od diety, aby unormować wagę ciała. Ważnym elementem terapii jest także zwiększenie aktywności fizycznej, co przyspiesza chudnięcie i obniża poziom cukru we krwi. U osób otyłych (a te stanowią większość chorych) takie leczenie niejednokrotnie pozwala na utrzymanie glukozy na właściwym poziomie. Jednak w miarę trwania choroby dieta i wysiłek fizyczny mogą nie wystarczyć. Wówczas konieczne staje się podawanie leków przeciwcukrzycowych, a czasami i insuliny.

Cukrzyca ciążowa

Zdarza się u kilku procent przyszłych mam. Przyczyną są zmiany hormonalne, które zmniejszają wrażliwość tkanek na insulinę. Jest ona produkowana przez trzustkę, ale działa niewłaściwie. Zazwyczaj w 6. tygodni po porodzie poziom cukru we krwi wraca do normy. Trzeba dążyć do tego, żeby go unormować jeszcze przed przyjściem dziecka na świat, ponieważ stanowi zagrożenie dla zdrowia matki (np. przedwczesny poród, zatrucie ciążowe) i płodu (np. niedojrzałość płuc, zbyt duża waga). Dlatego poziom cukru bada się u kobiet w ciąży dwukrotnie, po raz pierwszy tuż po rozpoznaniu ciąży (test przeprowadza się na czczo), po raz drugi pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży (test wykonuje się po doustnym podaniu glukozy). Kobiety, które miały cukrzycę ciążową, powinny raz w roku kontrolować poziom cukru, bo występuje u nich podwyższone ryzyko cukrzycy typu 2.  
LECZENIE
Polega głownie na stosowaniu diety, która niewiele rożni się od cukrzycowej. Trzeba jadać często, ale mało. Polecane są: chudy nabiał, mięso, warzywa i ciemne pieczywo, grube kasze. Natomiast cukier, słodycze, słodkie napoje trzeba maksymalnie ograniczyć albo wykluczyć. Jeśli nie uda się w ten sposób wyrównać poziomu cukru, konieczne jest podawanie insuliny do końca ciąży, a czasami do kilku tygodni po porodzie. Doustnych leków przeciwcukrzycowych się nie stosuje.