Seler naciowy (Apium graveolens) pojawiał się już w diecie starożytnych Greków i Egipcjan. Dzięki swoim właściwościom nadal cieszy się dużym uznaniem dietetyków oraz zwolenników zdrowego odżywiania, a w ostatnim czasie zaczyna dorównywać popularnością (jeśli nie przewyższać!) selerowi korzeniowemu. Uprawiany jest w całej strefie klimatu umiarkowanego, a w warunkach naturalnych występuje w nadmorskich rejonach pogranicza Europy i Azji.
Jak wygląda seler naciowy? To długie chrupkie łodygi o ciekawym, orzeźwiającym i lekko pikantnym smaku. Dobrze przechowywany seler powinien być jędrny i kruchy, o zwartym miąższu oraz bez rdzawych plam na powierzchni. Dwie popularne odmiany selera naciowego to ciemnozielony seler o żyłkowatej fakturze oraz jasnozielony seler złocisty, którego nazwa pochodzi od żółtych liści.
Seler naciowy: wartości odżywcze
Jakie witaminy ma seler naciowy? Zanim przejdziemy do bogatej listy składników odżywczych warto wspomnieć, że seler to warzywo niskokaloryczne: 100 gramów świeżych łodyg dostarcza zaledwie 16 kcal, w tym 3 gramy węglowodanów, 0,96 grama białka i 0,042 grama tłuszczu. Błonnik występuje tu w ilości 1,6 gramów. Warzywo stanowi też istotny składnik jadłospisu diabetyków ze względu na niski, wynoszący zaledwie 15 jednostek, indeks glikemiczny.
Zobacz też: Co to są ujemne kalorie i w jakich produktach można je znaleźć?
Seler naciowy stanowi źródło witaminy E (0,27 mg), witamin z grupy B oraz witaminy C. W zależności od pory roku i sposobu przechowywania tej ostatniej może być nawet dwukrotnie więcej niż w cytrusach - maksymalnie do 100-150 mg w 100 gramach warzywa. Zielony kolor naci wskazuje na obecność przeciwutleniaczy, redukujących wolne rodniki. Spośród składników mineralnych warto wyróżnić duże ilości wapnia (40 mg), potasu (260 mg), fosforu (22 mg) i magnezu (11 mg).
Seler naciowy: właściwości
Czy seler naciowy jest zdrowy? Tak, w roli leczniczej był zresztą stosowany już w czasach Hipokratesa ze względu na swoje działanie uspokajające. Z drugiej strony od wieków uważany jest za afrodyzjak. W obu przypadkach jest to zasługa olejków eterycznych o wpływie kojącym i relaksującym.
Zobacz także:
Właściwości selera naciowego docenione zostały także w medycynie chińskiej. Sok z tego warzywa rekomendowany jest jako sposób na redukcję wysokiego ciśnienia. To zasługa przede wszystkim wysokiej zawartości potasu. Pierwiastek ten wykazuje wpływ moczopędny, zaleca się zatem włączenie selera do diety dla wspomożenia pracy nerek i zmniejszenia ryzyka występowania kamicy nerkowej.
Te właściwości skorelowane z wysoką zawartością błonnika wspierają procesy oczyszczania organizmu z toksyn i produktów ubocznych przemiany materii, np. kwasu moczowego, który skumulowany odkłada się w stawach, powodując skazę moczanową i dolegliwości bólowe. Spożywanie selera ogólnie usprawnia metabolizm, nasilając nieco produkcję soków żołądkowych.
Spożywanie selera naciowego, również dzięki zawartości potasu i sodu, reguluje gospodarkę wodną w organizmie i sprzyja usuwaniu nagromadzonych płynów. Włączenie selera do diety poleca się osobom, którym dokuczają obrzęki oraz cierpiącym na problemy ze stawami. Warzywo to przeciwdziała stanom zapalnym i zmniejsza ryzyko obrzęków.
Składniki zawarte w selerze naciowym regulują poziom lipidów i glukozy we krwi. Istnieją publikacje naukowe udowadniające związek pomiędzy spożywaniem selera a skuteczną profilaktyką chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób wątroby. Bogactwo zawartych w selerze witamin i składników mineralnych wspiera naturalną pracę układu odpornościowego, chroni przed miażdżycą i artretyzmem, łagodzi przebieg niestrawności i pomaga przy problemach ze wzdęciami.
Seler jest niskokaloryczny, przede wszystkim dlatego, że w 94% składa się z wody. Zawiera, jak wspomniano już wcześniej, spore ilości błonnika. Taka kombinacja czyni z niego prawdziwego sprzymierzeńca osób na dietach redukcyjnych.
Jak włączyć seler do diety?
Seler naciowy zaleca się spożywać przede wszystkim na surowo, aby dostarczyć jak najwięcej korzystnych składników odżywczych. Młode i kruche łodygi pozbawione są łykowatych włókien i nie wymagają obierania. Jak je zjadać?
Seler naciowy najprościej jest pociąć w słupki i serwować z sosami na zimno, hummusem oraz warzywnymi pastami. Warzywo to pasuje także do sałatek. Ze względu na swój smak dobrze komponuje się w zestawach z rukolą i ogórkiem, koprem włoskim oraz awokado i jabłkiem. Dobry dodatek stanowią pestki dyni, słonecznika i świeże zioła.
Seler naciowy można wykorzystać także jako składnik soków oraz koktajli. Sok z selera, również z dodatkiem jabłka w takiej samej ilości, ma działanie moczopędne i przeciwobrzękowe. Sprzyja nawilżeniu skóry i włosów, może więc być stosowany zewnętrznie, także jako płukanka.
Zobacz też: Soki oczyszczające i odchudzające - jak je zrobić?
Seler naciowy można także wykorzystać w postaci gotowanej, jako składnik sosu do spaghetti, zapiekanek, sałatek czy zup. Ma mniej intensywny smak niż seler korzeniowy, dlatego bardzo sprawdza się jako składnik diety dzieci, nie przywykłych jeszcze do mocnych smaków.
Zobacz też: Dieta alkaliczna - dieta odkwaszająca organizm
Kto nie powinien jeść selera naciowego?
Czy seler naciowy zawsze można spożywać bezpiecznie? Niestety, nie. Seler jest jednym z silniejszych alergenów, może więc powodować reakcje uczuleniowe przejawiające się zmianami skórnymi, a nawet trudnościami w oddychaniu. Z tego względu nadmierne ilości tego warzywa nie są zalecane kobietom ciężarnym i karmiącym piersią.
Poza potencjalnym działaniem alergizującym nie zaobserwowano negatywnego wpływu spożywania selera na przebieg ciąży i karmienia. Zdarza się czasem, że dieta bogata w to warzywo powoduje zmianę smaku pokarmu, co nie zawsze odpowiada maluchom.
Mimo korzystnego wpływu selera na pracę nerek, osoby, które mają już zdiagnozowane problemy z tym narządem, powinny uważać na zawartość selera w diecie. Podobne obostrzenia dotyczą osób z chorobami tarczycy.
