Współuzależnienie - na czym polega?
Współuzależnienie polega na całkowitym podporządkowaniu życia jednej lub kilku osób drugiemu człowiekowi. Ze względu na jego uzależnienie staje się on pozornie najważniejszą osobą w rodzinie. Osoby współuzależnione, podejmując jakiekolwiek decyzje patrzą zawsze przez pryzmat tego, w jaki sposób ich działanie wpłynie na nałóg ich męża, ojca czy partnera.
Osoba współuzależniona to człowiek o niskim poczuciu własnej wartości, niemający własnego życia i zdania. Jest ona całkowicie oddana osobie uzależnionej pod każdym względem. Jej osobiste potrzeby, nadzieje i pragnienia nie są istotne. Często osoba współuzależniona ma wrażenie, że ponosi winę za wszystkie złe sytuacje, a nawet nałóg partnera lub ojca.
Współuzależnienie - rodzaje
Współuzależnienie to zaburzenie psychiczne, polegające na dostosowaniu swojego życia do potrzeb uzależnionego partnera lub członka rodziny. Zachowanie osoby współuzależnionej zmienia się w zależności od różnych czynników, nie ma więc jednego stałego wzorca. Jedną z najważniejszych różnic, warunkujących ich sposób działania jest to, w jaki rodzaj uzależnienia wpadł ich partner. Każdy obiekt uzależniający może stać się również formą współuzależnienia.
Uzależnienia dzielą się na dwa rodzaje:
- fizjologiczne - nazywane też fizycznym. Polega ono na silnej potrzebie do przyjmowania substancji, takich jak alkohol, narkotyki czy nikotyna. Niedostarczenie uzależniającej substancji do organizmu skutkuje objawami fizycznymi, znanymi jako zespół odstawienia lub zespół abstynencyjny.
- psychiczne - inaczej psychologiczne. Są to uzależnienia, polegające na ciągłym dostarczaniu organizmowi określonych doznań, najczęściej związanych z przyjemnością. Do tej grupy zaliczane są między innymi uzależnienie od gier komputerowych, masturbacji, seksu, hazardu, zakupów, pracy czy jedzenia.
Współuzależnienie - z czego wynika?
Współuzależnienie, podobnie jak uzależnienie jest zaburzeniem, które powstaje stopniowo. Polega ono na dawaniu cichego przyzwolenia oraz umożliwianiu nałogowcowi kontynuowania jego praktyk. Często działania osoby współuzależnionej mają na celu ukrycie problemu, tak zwane zamiatanie go pod dywan.
Takie zachowania osoby współuzależnionej często są niezrozumiałe dla reszty otoczenia. Człowiek taki może spotkać się z krytyką i ostracyzmem społecznym, które jedynie utwierdzą go w przekonaniu, że robi dobrze. Dlaczego ludzie wpadają we współuzależnienie od alkoholu, pracy czy zakupów? Dlaczego po prostu nie zmuszą nałogowca do terapii lub nie pozbędą się go ze swojego życia?
Osoba współuzależniona, która pozostaje w takim związku przez kilka lat może przyjąć taką formę zachowań za normę. Często współuzależnieni są przekonani, że swoimi działaniami zachęcą partnera do zmiany na lepsze i wyjścia z nałogu. Wierzą oni, że gdy nałogowiec wróci do posprzątanego domu, zje porządny obiad i założy świeżo upraną koszulę, nabierze chęci do zerwania z nałogiem i doceni ich starania. W rzeczywistości poprzez takie działania jedynie zachęcają go do kontynuowania uzależnienia.
Zobacz także:
Współuzależnienie - rozpoznanie
Współuzależnienie nie zawsze idzie w parze z uzależnieniem partnera lub osoby z rodziny. Jest ono jednak o wiele częstsze, niż mogłoby się wydawać. Jakie są objawy współuzależnienia? Jak rozpoznać współuzależnienie?
Osoby współuzależnione usprawiedliwiają czyny nałogowców, niejednokrotnie wręcz krytykując zachowania osób, które zachowują się w odmienny sposób. Najczęściej nie chcą one przyjąć do wiadomości, że partner lub osoba z rodziny jest uzależniona. Duże spożycie alkoholu, sięganie po narkotyki czy kompulsywne jedzenie tłumaczą stresem w pracy lub życiu codziennym. W ten sposób usprawiedliwiają swoje działania zarówno przed najbliższym otoczeniem, jak też samymi sobą.
Tak naprawdę osoby współuzależnione nie mają swojego zdania, poczucia własnej wartości czy emocji. Ich humor oraz pewność siebie cą w całości zależne od nałogowca w ich otoczeniu. To dzięki niemu czują się one ważne i kochane, dlatego najczęściej podporządkowują mu całe swoje życie.
W ten sposób osoby współuzależnione stopniowo oddają władzę nad swoim życiem w ręce innej osoby. Często zachowanie takie wynika ze strachu przed samotnością, rozpadem rodziny i opuszczeniem.
Osoby współuzależnione często postrzegają rzeczywistość w sposób zaburzony. Są one obarczone odpowiedzialnością za dom, rodzinę oraz związek, często również stanowiąc ich jedyne źródło utrzymania. W związku z tym mają określeniem, jakie działania są w zakresie ich możliwości. Przez to mogą czuć się odpowiedzialne za działania partnerów i kolejne porażki, ponoszone przez nich w próbach walki z nałogiem.
Jak wyjść ze współuzależnienia?
Współuzależnienie polega przede wszystkim na przekonaniu, że dzięki miłości i staraniom partner lub członek rodziny będzie w stanie samodzielnie wyjść z nałogu. Jest to założenie błędne, szczególnie w przypadku uzależnień kompulsywnych, takich jak alkoholizm, uzależnienie od narkotyków, gier komputerowych czy masturbacji.
Pierwszym krokiem do wyjścia ze współuzależnienia jest uznanie nałogu partnera za poważny problem. Najważniejsze jednak jest podjęcie terapii, zarówno przez osobę uzależnioną, jak też wszystkie osoby w jej otoczeniu lub pozostające pod jej wpływem. Terapia najbliższych dla nałogowca osób jest nawet ważniejsza niż leczenie jego samego, ponieważ to ich stanowcze działania mogą mu pomóc w walce z uzależnieniem.
Terapia współuzależnienia - na czym polega?
Współuzależnienie to zaburzenie osobowości, polegające na podporządkowaniu całego swojego życia potrzebom i pragnieniom nałogowca. Jest to swego rodzaju nałóg, dlatego podjęcie terapii przez rodzinę uzależnionego jest równie ważne, jak leczenie jego samego.
Osoba współuzależniona w trakcie terapii ma szansę powrócić do swoich wspomnień, dzieciństwa oraz zdystansować się od całej sytuacji. Dzięki temu może ona dostrzec swoje błędy i rozpocząć pracę nad nimi. Osoba współuzależniona może w ten sposób poznać również podłoże swojego zaburzenia.
Podczas terapii współuzależnienia wszyscy członkowie rodziny uczeni są tak zwanej twardej miłości. Polega ona na asertywności, czyli zdolności do przeciwstawiania się drugiej osobie. Twarda miłość to także umiejętność wyciągania konsekwencji z działań nałogowca.
Jednak najważniejszym elementem terapii współuzależnień jest oddzielenie potrzeb i pragnień osoby współuzależnionej od nałogowca z jej otoczenia. Odzyskanie poczucia własnej wartości, poglądów oraz godności jest pierwszym krokiem w kierunku pokonania tego zaburzenia.
Dzięki temu, że osoba współuzależniona zaczyna koncentrować się na swoich pragnieniach, potrzebach oraz marzeniach, przestaje stwarzać nałogowcowi dogodne dla niego warunki. Wbrew pozorom, działanie tego typu może zachęcić go do podjęcia próby walki z nałogiem o wiele bardziej, niż cicha nadzieja na zmianę lub codzienne awantury.
Terapia współuzależnień jest przeprowadzana w trybie grupowym oraz indywidualnym. Ma to na celu zarówno pracę nad personalnymi problemami osoby współuzależnionej, jak również pokazanie pewnych sytuacji z dystansu. Oceniając czyjeś przeżycia przez pryzmat własnych doświadczeń, łatwiej dostrzec błędy i je skorygować.
Terapia współuzależnień może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Jest to kwestia mocno indywidualna. Ważne jest, by nie przerywać jej do momentu, aż terapeuta uzna cię za osobę całkowicie niezależną. Nawet jeśli partner zerwie z nałogiem, warto doprowadzić terapię do końca, ponieważ przerywając leczenie umożliwiasz mu powrót do starych przyzwyczajeń.
Książki o współuzależnieniu
Współuzależnienie to temat, który w literaturze poradnikowej pojawia się coraz częściej. Jest to problem, o którym coraz więcej osób, w tym psychologów i terapeutów zaczyna mówić głośno. Współuzależnione osoby dają nałogowcom możliwość kontynuowania ich przyzwyczajeń przez lata, licząc na cudowną zmianę lub poprawę.
W celu przekonania osoby współuzależnionej lub siebie do podjęcia terapii, warto sięgnąć po poradniki, poruszające tą tematykę. Najczęściej w książkach tego typu ukazane są pewne wzorce i mechanizmy, które osoba współuzależniona rozpozna ze swojego codziennego życia. Przeczytanie takiego poradnika może dodać siły do walki i działania osobie współuzależnionej, a także zachęcić ją do podjęcia terapii.
Tytułami poradnikowymi, po które warto sięgnąć z pewnością są "Koniec współuzależnienia. Jak przestać kontrolować życie innych i zacząć troszczyć się o siebie" oraz "Współuzależnienie. Przewodnik dla nowego pokolenia". Obydwie książki wydane zostały przez tą samą autorkę, Melody Beattie. W sposób łatwy i przystępny opowiadają one o tym, w jaki sposób podjąć walkę ze współuzależnieniem, oraz jak wygrać walkę o swoje życie.
