Dzięki rozwojowi nowoczesnych metod diagnostyki i leczenia rak piersi może zostać wykryty na wczesnym etapie oraz być skutecznie leczony.

Rak piersi: Jakie są metody badania piersi?

W Polsce w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, każda kobieta w wieku 50-69 lat może raz na dwa lata wykonać badanie mammograficzne. Mammografia to najprościej mówiąc prześwietlenie piersi (czyli badanie rentgenowskie), które pozwala wykryć nowotwór na wczesnym etapie rozwoju. Inne badania obrazowe, które pozwalają wykryć zmiany w piersiach to USG lub rezonans magnetyczny – zaleca je lekarz w zależności od potrzeb.

Trzeba pamiętać, że nie każdą zmianę da się uwidocznić w badaniu mammograficznym, ale można ją  wykryć np. przy pomocy USG lub na odwrót – nie każda zmianę widoczną w mammografii będzie można zobaczyć w USG. Ponadto wraz z wiekiem zmienia się budowa piersi i metody obrazowania, które można z powodzeniem zastosować u starszych pacjentek (np. mammografia), nie będą już odpowiednie dla młodszych.

Zaleca się aby od 20. roku życia każda kobieta wykonywała regularnie samokontrolę piersi.

Jak wykonać samobadanie piersi, które ratuje życie?

Badanie piersi najlepiej wykonywać 2-3 dni po miesiączce (u kobiet miesiączkujących) lub raz w miesiącu w jednym wyznaczonym dniu (u kobiet, które już nie miesiączkują). W skład takiego badania wchodzi oglądanie piersi i badanie palpacyjne (czyli dotykiem).

ETAP I: oglądanie piersi 

Badanie należy rozpocząć od oglądania piersi – najlepiej przed lustrem. Stajemy prosto z rękoma wzdłuż tułowia i obserwujemy jak wyglądają obie piersi:

1. Czy na skórze piersi pojawiają się zmiany, np. zgrubienie skóry, objaw tzw. skórki pomarańczowej, owrzodzenia, zaczerwienienia?
2. Czy na piersi pojawiają się nierówności, np. wystający guzek lub zagłębienie?
3. Czy kształt piersi się zmienił?
4. Czy brodawka sutkowa jest wciągnięta lub pojawiły się na niej zmiany lub strupek?
5. Czy pojawiła się asymetria piersi, która wcześniej nie występowała?
6. Czy na piersi pojawiły się widoczne naczynia, których wcześniej nie było? (nie dotyczy to laktacji)

Zobacz także:

Następnie należy zmienić pozycję i obejrzeć piersi w poszukiwaniu wymienionych wyżej objawów z rękoma opartymi na biodrach oraz z rękoma uniesionymi do góry. Po tym etapie przechodzimy do kolejnego, czyli do badania palpacyjnego.

ETAP II: badanie palpacyjne

Badanie palpacyjne piersi wykonujemy w dwóch pozycjach – na stojąco i na leżąco. Obie pozycje są ważne i samokontrolę piersi należy wykonywać w każdej z nich.

Pozycja stojąca

W pozycji stojącej gdy badamy lewą pierś, unosimy lewą rękę za kark i prawą ręką kolistymi ruchami uciskamy 2 lub 3 palcami pierś od zewnątrz do wewnątrz. Badanie można wykonać także od wewnątrz do zewnątrz, od góry do dołu albo od lewej do prawej strony – technika jest dowolna, ważne aby zbadać cały gruczoł piersiowy. W trakcie badania próbujemy wyczuć guzki lub tkanki o zmienionej spoistości. Następnie badamy okolicę obojczyka oraz pod pachą w poszukiwaniu powiększonych węzłów chłonnych – są to zmiany wielkości ziarna grochu lub fasoli. Szczególny niepokój powinny wzbudzić powiększone i niebolesne węzły chłonne. Na koniec uciskami brodawkę sutkową żeby sprawdzić czy nie wydobywa się z niej żadna wydzielina. W ten sam sposób wykonujemy badanie drugiej piersi.

Pozycja leżąca

Po badaniu w pozycji stojącej przechodzimy do badania w pozycji leżącej. Ta pozycja pozwala na zbadanie głębiej położonych tkanek. Badając tkanki bezpośrednio pod skórą stosujemy łagodny ucisk, a przy palpacji głębiej położonych tkanek należy siłę ucisku zwiększyć. Dla wygody dobrze jest podłożyć sobie poduszkę pod plecy i pod rękę po badanej stronie. Ponownie prawą ręką wykonujemy badanie lewej piersi z założoną za kark lewą ręką. Należy wykonać wszystkie opisane powyżej elementy badania, po czym przejść do badania drugiej piersi.

Wszelkie zmiany jakie zostaną wybadane podczas samokontroli piersi, a których wcześniej nie było należy zgłosić lekarzowi, który ewentualnie skieruje nas na dalszą diagnostykę.

Instruktaż samobadania piersi przygotowała ekspertka z Infemini Medi Home, Elżbieta Zarychta - lekarz w trakcie specjalizacji z ginekologii i położnictwa.