Żeby przekonać się, czy wkrótce zostaniesz mamą wystarczy, że kupisz test ciążowy i zastosujesz się do instrukcji zamieszczonej na ulotce. To pierwsze i jedyne badanie, które możesz zrobić sama. Od tej chwili potrzebujesz już systematycznych wizyt u ginekologa, który zadba o zdrowie twoje i dziecka. Będzie pilnował, abyś w odpowiednim czasie poddawała się właściwym badaniom i rozwieje twoje wątpliwości co do przebiegu ciąży. Czego możesz się spodziewać? Będziecie się spotykać co miesiąc. Po 28. tygodniu ciąży - co 3 tygodnie, a w ostatnim miesiącu - co tydzień. Tak się dzieje przy ciąży pojedyńczej, która rozwija się prawidłowo. Jeśli jednak spodziewasz się bliźniąt lub ciąża przebiega z komplikacjami, twoje wizyty i badania będą miały bardziej indywidualny przebieg.

Na początku ciąży ginekolog zleci ci:

  • oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh. W razie potrzeby nagłej transfuzji wystarczy dokument stwierdzający, jaką masz grupę krwi (twoje ustne zapewnienie to za mało). Czynnik Rh oznacza się też po to, by zbadać czy między grupami krwi rodziców nie zachodzi zestawienie konfliktowe. Jeśli ojciec ma czynnik Rh (+), a matka czynnik Rh (-), wtedy może dojść do konfl iktu serologicznego. Dlatego sprawdza się, czy we krwi matki pojawiły się przeciwciała. Jeśli okaże się, że tak, to znaczy, że doszło do takiego konfl iktu. W pierwszej ciąży zdarza się to bardzo rzadko. W kolejnej jednak przeciwciała matki mogą niszczyć czerwone krwinki dziecka, a to może doprowadzić do jego anemii. 
  • stężenie glukozy we krwi. Badanie powtarza się między 24.-28. tygodniem ciąży. 
  • badanie odczynu WR z krwi wykrywające kiłę (nieleczona jest groźna dla płodu). Badanie powtarza się pod koniec ciąży.
  • badanie cytologiczne (nazywane po prostu cytologią). Pobiera się do niego rozmaz z szyjki macicy. A wykonuje się je po to, by wykryć ewentualne komórki nowotworowe. 
  • posiew z kanału szyjki macicy. To badanie sprawdzające, czy znajdują się tam szkodliwe dla dziecka bakterie. Powtarza się je pod koniec ciąży. Wtedy to lekarz zleca też badanie z krwi na obecność antygenu HBS, żeby sprawdzić, czy jesteś nosicielką żółtaczki zakaźnej typu B (wtedy zaraz po porodzie podaje się dziecku lek chroniący wątrobę).

Podczas każdej wizyty lekarz...

  • zbada cię ginekologicznie, aby określić, jak rozwija się ciąża.
  • zważy cię, żeby stwierdzić, czy prawidłowo przybierasz na wadze (na początku możesz nawet schudnąć, a najwięcej przytyjesz w 3. trymestrze).
  • zmierzy ci ciśnienie krwi, żeby sprawdzić czy jest prawidłowe (w 2. trymestrze może być nieco obniżone, w 3. trochę podwyższone, a ogólnie zbyt wysokie może świadczyć np. o nadciśnieniu spowodowanym przez ciążę).

Co miesiąc powinnaś zrobić:

  • morfologię krwi, po to by sprawdzić, czy nie masz niedokrwistości. Jeśli okaże się, że tak, lekarz może zalecić ci zażywanie preparatu żelaza.
  • badanie ogólne moczu, które wykaże, jak pracują nerki i pomoże wykryć ewentualną gestozę (czyli tzw. zatrucie ciążowe, które objawia się m.in. obrzękami) oraz cukrzycę.

Co najmniej 3 razy w czasie ciąży

  • będziesz miała wykonane badanie USG (nie boli): 
    - pierwszy raz (8.-12. tydzień, badanie dopochwowe) lekarz określi, który to tydzień ciąży. Uwaga: w 12. tygodniu można już rozpoznać niektóre wady genetyczne i rozwojowe dzięki badaniu grubości fałdu karkowego dziecka.
    - drugi raz (18.-22. tydzień, badanie brzucha) lekarz sprawdzi, jak rozwijają się narządy wewnętrzne maluszka (m.in. serce), a także rączki i nóżki - widać już paluszki. Wtedy także będziesz mogła obejrzeć dziecko na ekranie monitora i lekarz być może będzie już w stanie powiedzieć ci, czy to dziewczynka, czy chłopiec.

Uwaga: w 22. tygodniu ciąży ogląda się serce dziecka po to, żeby wykryć ewentualne wady wrodzone. Niektóre z nich mogą być leczone już w łonie mamy, więc wczesne rozpoznanie jest ogromnie ważne. 
- trzeci raz (po 30. tygodniu, badanie brzucha) lekarz oceni stan łożyska, ilość wód płodowych i ułożenie dziecka (czy "wybiera się" ono na świat odwrócone prawidłowo, czyli główką "do wyjścia" czy przeciwnie - odwrócone jest pupą).

Dobra rada

Nie obawiaj się wykonywania badań w ciąży. Robisz je po to, żeby ginekolog mógł szybko zareagować, gdyby w twoim organizmie działo się coś niepokojącego. Dlatego podchodź do nich z dużym spokojem i nie wahaj się zadawać lekarzowi różnych pytań. W końcu chodzi o zdrowie twojego dziecka!

Badania dodatkowe

Jeśli w rodzinie twojej lub męża zdarzały się już choroby genetyczne lub macie dziecko z wadą wrodzoną albo wyniki USG wskazują na wadę płodu, lekarz może zlecić badania prenatalne, by sprawdzić, czy maleństwo urodzi się zdrowe. Badania te poleca się również kobietom po 35. roku życia. Wszystkie (poza potrójnym testem z krwi) przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Ponieważ wymagają dużej precyzji, wykonują je tylko wyspecjalizowane ośrodki. Jeśli placówka, z której masz skierowanie ma podpisaną umowę z NFZ, badanie jest bezpłatne. Jeśli nie – trzeba za nie dużo zapłacić (1tys. – 2,5 tys. zł).

1. Potrójny test z krwi. Polega na pobraniu krwi z żyły matki i określeniu w niej poziomu trzech konkretnych substancji. Na tej podstawie wykrywa się ewentualne wady genetyczne u dziecka.

2. Amniopunkcja. Po nakłuciu brzucha pobiera się próbkę płynu owodniowego (czyli wód płodowych). Są w nim m.in. komórki naskórka maluszka. Zbadanie ich pozwala lekarzom ocenić, czy dziecko ma chorobę genetyczną (np. zespół Downa).

3. Biopsja kosmówki. Do badania pobiera się próbkę z łożyska (za pomocą nakłucia brzucha lub przez szyjkę macicy). Umożliwia to wykluczenie lub rozpoznanie poważnej choroby (Duchenne’a) powodującej zanik mięśni.

4. Kordocenteza. Badanie to polega na nakłuciu powłok brzucha i pobraniu krwi z żyły pępowinowej. Uzyskaną w ten sposób próbkę analizuje się pod kątem ewentualnych chorób genetycznych.