Co oznacza skrót SPF?
SPF (Sun Protection Factor) to współczynnik ochrony przeciwsłonecznej, który oznacza stopień ochrony przed promieniowaniem UVB. SPF mówi nam więc o tym, ile promieniowania UVB potrzeba do wywołania rumienia na skórze zabezpieczonej preparatem ochronnym w porównaniu do skóry niezabezpieczonej. Inaczej mówiąc: ile razy dłużej można przebywać na słońcu bez ryzyka wystąpienia rumienia.
Im wyższa wartość współczynnika SPF, tym większa ochrona. Stopień ochrony przed promieniowaniem UVA jest trudniejszy do określenia, ponieważ UVA nie powoduje odczucia bólu czy zaczerwieniania. Stąd też w tym przypadku stosuje się współczynniki określające tzw. pigmentację trwałą (PPD) lub opaleniznę natychmiastową (IPD).
Czym różni się promieniowanie UVA od UVB?
Promieniowanie UVB stanowi 5% promieniowania UV docierającego do powierzchni ziemi, ma jednak wysoką energię. Jego natężenie wzrasta w godzinach 10–15, szczególnie latem. Promieniowanie to nie penetruje przez szyby okienne oraz chmury, przenika natomiast przez wodę. To ono jest odpowiedzialne za rumień i oparzenia występujące na skórze po kąpieli słonecznej, fotostarzenie skóry oraz rozwój jej nowotworów (czerniak). Dodatkowo może drażnić spojówki i przyczyniać się do rozwoju zaćmy.
Promieniowanie UVA stanowi 95% promieniowania UV docierającego do powierzchni ziemi. Istotne jest to, że przechodzi przez szyby okienne, samochodowe oraz chmury, wnika głęboko w skórę. Jego natężenie jest takie samo niezależnie od pory roku lub pory dnia. Dociera ono do skóry właściwej, oddziałując bezpośrednio na fibroblasty oraz pozostałe komórki skóry, a przede wszystkim uszkadza włókna kolagenowe. Dowiedziono także, że pod wpływem UVA może dochodzić do zmian w DNA oraz powstania mutacji. Do głównych konsekwencji oddziaływania promieniowania UVA zalicza się fotostarzenie skóry oraz rozwój nowotworów.
To wystarczający powód, aby pamiętać o stosowaniu filtrów słonecznych przez cały rok.
Jaki filtr wybrać?
Preparaty fotoochronne dzieli się na takie, których działanie polega na fizycznej osłonie, oraz na takie, które są związkami chemicznie czynnymi.
Filtry fizyczne to nieprzezroczyste substancje, które po nałożeniu na skórę działają jak bariera fizyczna, odbijająca i rozpraszająca promieniowanie UV. Ich minusem jest biały kolor, zniechęcający wiele osób do stosowania. Ponadto łatwo spłukuje je woda i dezintegruje pot. Dlatego częściej wybierane są filtry chemiczne. Działają one na zasadzie pochłaniania. Mają lepsze właściwości kosmetyczne, nie bielą, nie przetłuszczają i znacznie lepiej chronią przed UVA.
Większość produkowanych dotychczas kosmetyków zawierało filtry absorbujące tylko promieniowanie UVB. Jednak ze względu na szkodliwe działanie na skórę promieni UVA coraz częściej rozszerza się zakres ich działania także o te filtry. Kosmetyki tego typu można zakupić w większości aptek.
Zobacz także:
Jak wysoki filtr przeciwsłoneczny wybrać?
U niemowląt i małych dzieci zaleca się stosowanie filtrów fizycznych, które nie są wchłaniane przez skórę. Filtry chemiczne mogą powodować bowiem alergie kontaktowe, podrażnienia i zapalenia skóry. Alternatywą są kosmetyki specjalistyczne zawierające filtry chemiczne dedykowane specjalnie dla wrażliwej skóry dzieci, które są przebadane pod tym kątem. Dzieciom poleca się w naszym klimacie aplikować kosmetyk mający filtr minimum SPF 30. W przypadku dzieci o jasnej karnacji SPF powinien wynosić 50.
Dla osób dorosłych zaleca się dobór wysokości filtra w zależności od tzw. fototypu skóry:
- Fototyp I – bardzo jasna karnacja, piegi, włosy rude lub blond, skóra łatwo ulega poparzeniu, rzadko się opala (zalecany krem to SPF minimum 30),
- Fototyp II – jasna karnacja, mało piegów, włosy blond, skóra łatwo ulega poparzeniu, trudno się opala (SPF minimum 20),
- Fototyp III – ciemna karnacja, brak piegów, włosy brązowe, skóra dość oporna na poparzenia, całkiem łatwo się opala (SPF 12–15),
- Fototyp IV – bardzo ciemna karnacja, brak piegów, włosy ciemnobrązowe lub czarne, skóra nie ulega poparzeniu, zawsze mocno się opala (SPF 8–10).
Jak prawidłowo nakładać kremy z filtrem?
- krem z filtrem nakładaj min. 20 minut przed wyjściem z domu,
- nakładaj krem co ok. 2,5 h oraz po każdej kąpieli, spoceniu, wytarciu się,
- nie opalaj się w godzinach popołudniowych (zwłaszcza w pierwszych dniach lata, kiedy dawka promieni słonecznych jest najintensywniejsza),
- noś kapelusze ochronne (zwłaszcza dzieci!),
- ewentualną opaleniznę buduj stopniowo, aby nie doznać oparzeń słonecznych.
