Różnice między tymi zupami kryły się od zawsze w ich sposobie przygotowania. Dawniej żurek przygotowywany był na zakwasie z mąki żytniej. Jego nazwa prawdopodobnie pochodzi od niemieckiego słowa sūr, dziś sauer – kwaśny.

Nazwa barszcz biały pochodzi natomiast od liści rośliny o nazwie barszcz zwyczajny z której kiszono zakwas na tę popularną zupę. Obecnie barszcz biały przygotowuje się z zakwasu powstającego na bazie mąki pszennej.

Popularne dodatki czyli ziemniaki do barszczu i kiełbasa z jajkiem do żurku też nie są takie oczywiste, różnią się w zależności od domu czy regionu. Żurek często ma ostrzejszy smak (doprawiany jest też np. chrzanem i czosnkiem) i często bywa bardziej tłusty od barszczu. W wielu rejonach jednak obie nazwy występują zamiennie i dotyczą tej samej zupy. Istnieją też przepisy na żur lub barszcz z wody z kiszonych ogórków czy serwatki z zsiadłego mleka.

Obie te zupy są bardzo zdrowe, zawierają bowiem naturalny kwas mlekowy powstający w zakwasie który zwalcza grzyby i bakterie chorobotwórcze.